8. Własności elementów rysunku


W niniejszym rozdziale przedstawione są procedury służące ustalaniu wybranych własności elementów oraz opis ich interpretacji związanej z sposobem wyświetlania rysunku, wydruku na drukarce oraz kreślenia na ploterze.

8.1. Pojęcia podstawowe

8.1.1. Warstwy

Prymitywy graficzne użytkownik może umieszczać na jednej z wybranych warstw rysunkowych. Przy użyciu warstw można w łatwy sposób grupować poszczególne części rysunku. Każda warstwa może zawierać elementy rysunku powiązane ze sobą w pewien sposób. Pozwala to na sterowanie sposobem wyświetlania grup obiektów, ułatwia operacje edycyjne, wreszcie porządkuje rysunek i przyspiesza rysowanie elementów o różnych atrybutach koloru, grubości czy typu linii.

Warstwy można wyobrazić sobie jako nakładane na siebie arkusze przezroczystej folii na których narysowane są elementy rysunku. AlfaCAD pozwala na wykorzystanie 255 warstw rysunkowych o nazwach ustalanych indywidualnie przez użytkownika bądź zdefiniowanych wstępnie w rysunku prototypowym z możliwością ich zmiany.

Kolejność rysowania obiektów jest niezależna od ich rozmieszczenia w warstwach. Numer (i związana z nim nazwa) warstwy jest atrybutem każdego obiektu. Atrybut ten może być w każdej chwili zmieniony, co pozwala na dowolne przenoszenie obiektów z jednej warstwy na inną.

Procedury obsługi warstw umożliwiają równoczesne wyświetlanie dowolnej ich kombinacji. Warstwy i związane z nimi parametry stanowią integralną część rysunku i zapamiętywane są w pliku rysunku.

Każdej warstwie przypisany jest domyślny kolor, typ oraz grubość linii. Parametry te mogą być w dowolnej chwili zmieniane.

8.1.2. Kolory

Każdemu obiektowi przypisany jest numer koloru z zakresu od 1 do 255.

W celu ułatwienia wymiany rysunków pomiędzy różnymi programami graficznymi, numery pierwszych 16 kolorów mają standardowe znaczenie przedstawione poniżej:

  1. czerwony

  2. żółty

  3. zielony

  4. turkusowy

  5. niebieski

  6. karmazynowy

  7. biały

  8. ciemnoszary

  9. ciemnoczerwony

  10. brązowy

  11. ciemnozielony

  12. ciemnoturkusowy

  13. ciemnoniebieski

  14. ciemnokarmazynowy

  15. szary

  16. czarny

Pozostałe kolory zdefiniowane są zgodnie z paletą DAC-Normal.

Atrybut koloru prymitywu graficznego może być w każdej chwili zmieniony w trybie edycji, podobnie jak numer (nazwa) warstwy .

8.1.3. Grubość linii

Każdej linii, polilinii, okręgowi, łukowi, wielokątowi itd. przypisana jest jedna z 5 dostępnych grubości linii:

Grubości linii rozróżniane są na ekranie komputera. Linia bardzo cienka i cienka wyświetlane są w postaci rozsuniętych pojedynczych punktów. Linia gruba ma na monitorze grubość jednego punktu, linia bardzo gruba - trzech punktów, a linia najgrubsza - 5 punktów. Taka konstrukcja linii na monitorze pozwala na uzyskanie zadawalającego efektu plastycznego przy ograniczonych możliwościach graficznych ekranu.

Przy skalach ekranu < 1 grubości linii są zmniejszane skokowo co pozwala na uzyskanie wierniejszej prezentacji rysunku. Przy skali ekranu > 1 grubości wyświetlanych linii nie są modyfikowane.

Każdej grubości linii na ekranie przypisana jest przy wydruku na drukarce odpowiednia grubość linii wyrażona w milimetrach.

W przypadku kreślenia rysunku przy pomocy klasycznego plotera wektorowego (rzadko spotykanego współcześnie), każdej grubości linii może być przypisana określona grupa pisaków plotera. Konkretny pisak z tej grupy przypisywany jest jednemu z kolorów linii. Pozwala to na zachowanie przy kreśleniu na ploterze odpowiednich grubości linii (poprzez dobór pisaków odpowiedniej grubości) jak również zachowanie kolorów (poprzez dobór kolorowych pisaków). Przy wydruku jednokolorowym, atrybut koloru pozwala na zwiększenie liczby dostępnych grubości linii.

Sposób definiowania grubości linii na wydruku opisany jest w dalszych rozdziałach.

Grubość linii na wydruku odniesiona jest do skali wydruku 1:1. Jeżeli wydruku realizowany jest w trybie kompresji (przeskalowania do szerokości papieru) grubość linii jest odpowiednio modyfikowana do skali wydruku.

Atrybut grubości linii prymitywu graficznego może być w każdej chwili zmieniony w trybie edycji, podobnie jak kolor oraz numer (nazwa) warstwy.

8.1.4. Typ linii

Każdej linii, polilinii, okręgowi, łukowi, wielokątowi itd. przypisany jest jeden z 32 dostępnych typów linii, w tym pierwszych 5 zgodnych z PN-82/N-01616 :

[1] Ciągła _____________________
[2] Kreskowa _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
[3] Punktowa _ . _ . _ . _ . _ . _ . _ . _
[4] Dwupunktowa _ . . _ . . _ . . _ . . _
[5] Wielopunktowa ...........................
Granica, Środkowa, Ukryta, Widmo,
Kreskowa_2, Punktowa_2, Dwupunktowa_2, Wielopunktowa_2, Granica_2, Środkowa_2, Ukryta_2, Widmo_2,
Kreskowa_x2, Punktowa_x2, Dwupunktowa_x2, Wielopunktowa_x2, Granica_x2, Środkowa_x2, Ukryta_x2, Widmo_x2,
Trzypunktowa, Dwuśrodkowa, Ttrzykreskowa, Widmo_3", Dwuśrodkowa_x2, Trzykreskowa_x2, Wielokreskowa,

Linie z oznaczeniem ....._2 są wariantami o wzorcu 2-krotnie mniejszym od odpowiedników, z oznaczeniami ......_X2 są wariantami o wzorcu 2-krotnie większym.

Typy linii (dla wszystkich grubości) demonstruje dołączony do pakietu rysunek LINIE32.ALF .

Typy linii rozróżniane są na ekranie komputera w sposób pozwalający na uzyskanie możliwie wiernego odwzorowania przy skali ekranu 1:1.

Przy skalach ekranu <> 1 wzorzec linii nie podlega przeskalowaniu. Fakt ten nie pozwala co prawda na wierną prezentację rysunku w różnych skalach ekranu, w zamian jednak operacje edycyjne wykonywane są bardzo szybko rekompensując w ten sposób niedoskonałości monitora o skończonej rozdzielczości graficznej.

Istotną cechą atrybutu typu linii jest fakt, iż skala wzorca linii nie podlega przeskalowaniu w operacjach edycyjnych. Dowolny fragment rysunku może zostać przeskalowany, jednak wszystkie linie zachowają swoje proporcje wyrażone w skali wydruku na drukarce lub ploterze co jest zgodne z ogólnymi zasadami wykonywania rysunku technicznego.

Każdy typ linii posiada zdefiniowany w parametrach konfiguracyjnych wzorzec linii w postaci sekwencji odcinków, punktów oraz przerw pomiędzy odcinkami i punktami, wyrażonych w milimetrach na wydruku realizowanym w skali 1:1. Jeżeli wydruk na drukarce bądź ploterze realizowany jest w trybie kompresji (lub w skali <> 1) wzorzec linii podlega przeskalowaniu.

Atrybut typu linii prymitywu graficznego może być w każdej chwili zmieniony w trybie edycji, podobnie jak grubość, kolor oraz numer (nazwa) warstwy.

8.2. Własności warstw

Każdą warstwę charakteryzują następujące własności:

Nazwa warstwy

Nazwa warstwy pozwala na jej identyfikację w różnych poleceniach edycyjnych. Nazwa może składać się maksymalnie z 16 znaków pisarskich. Zaleca się stosowanie nazw mnemotechnicznych, np. ŚCIANY, OSIE. Nazwa warstwy może być w czasie wykonywania rysunku wielokrotnie zmieniana.


Widoczność

Warstwa może być widoczna albo niewidoczna (ukryta). Wyświetlane, drukowane i kreślone są tylko warstwy widoczne. Warstwy ukryte pozostają częścią rysunku lecz ich edycja nie jest możliwa. W celu poddania edycji obiektów danej warstwy (np. przesuwania, kopiowania itp.) należy włączyć widoczność tej warstwy.


Kolor linii

Z warstwą związany jest domyślny kolor linii jaką kreślone będą nowo rysowane obiekty. Domyślny kolor linii może być różny dla każdej warstwy i może być on definiowany w oknie edycyjnym parametrów warstw bądź przy pomocy funkcji /Parametry//Kolor/ stanowiącej opcję menu pomocniczego. W oknie edycyjnym możliwa jest edycja domyślnych kolorów linii dla wielu warstw jednocześnie. W funkcji /Parametry/ możliwa jest zmiana koloru bieżącego linii co jest równoznaczne ze zmianą domyślnego koloru linii warstwy bieżącej. Zmiana bieżącej warstwy jest jednoznaczna ze zmianą bieżącego koloru linii, odpowiadającego domyślnemu kolorowi linii aktualnie wybranej warstwy.


Grubość linii

Z warstwą związana jest domyślna grubość linii jaką kreślone będą nowo rysowane obiekty. Domyślna grubość linii może być różna dla każdej warstwy i może być ona definiowana w oknie edycyjnym parametrów warstw bądź przy pomocy funkcji /Parametry//Grubość linii/ stanowiącej opcję menu pomocniczego. W oknie edycyjnym możliwa jest edycja domyślnych grubości linii dla wielu warstw jednocześnie. W funkcji /Parametry/ możliwa jest zmiana bieżącej grubości linii co jest równoznaczne ze zmianą domyślnej grubości linii bieżącej warstwy. Zmiana bieżącej warstwy jest jednoznaczna ze zmianą bieżącej grubości linii, odpowiadającej domyślnej grubości linii aktualnie wybranej warstwy.


Typ linii

Z warstwą związany jest domyślny typ linii jaką kreślone będą nowo rysowane obiekty. Domyślny typ linii może być różny dla każdej warstwy i może być on definiowany w oknie edycyjnym parametrów warstw bądź przy pomocy funkcji /Parametry//Typ linii/ stanowiącej opcję menu pomocniczego. W oknie edycyjnym możliwa jest edycja domyślnych typów linii dla wielu warstw jednocześnie. W funkcji /Parametry/ możliwa jest zmiana bieżącego typu linii co jest równoznaczne ze zmianą domyślnego typu linii bieżącej warstwy. Zmiana bieżącej warstwy jest jednoznaczna ze zmianą bieżącego typu linii, odpowiadającemu domyślnemu typowi linii aktualnie wybranej warstwy.


Edytowalność warstwy

Atrybut edytowalności pozwala na sterowaniem edycją poszczególnych obiektów (przesuwaniem, kopiowaniem itd.). Jeżeli edycja danej warstwy jest wyłączona, mimo że obiekty w danej warstwie są wyświetlane (jeżeli widoczność warstwy jest włączona) obiekty te nie podlegają edycji. Jeżeli widoczność warstwy jest wyłączona, obiekty tej warstwy również nie podlegają edycji. Wartość atrybutu edycji nie wpływa na sposób wydruku rysunku na drukarce lub ploterze.


Lokalizacja punktu

Atrybut lokalizacji punktu względem obiektu danej warstwy pozwala na sterowaniem sposobem lokalizacji punktu w opcji /Punkt/ menu pomocniczego. Jeżeli atrybut lokalizacji dla danej warstwy jest wyłączony, obiekty tej warstwy nie są uwzględniane w procedurze lokalizacji punktu. Własność ta ułatwia tworzenie rysunku np. w sytuacjach wymagających rysowania elementów instalacyjnych (armatury) z nawiązaniem do uprzednio narysowanej sieci przewodów, na tle podkładu budowlanego umieszczonego na oddzielnych warstwach, których widoczność jest konieczna, lecz z uwagi na zagęszczenie rysunku, uwzględnianie obiektów tej warstwy w procedurze lokalizacji punktu jest niepożądane.

8.3. Własności aktualne

Edytor rysunków wyróżnia aktualną warstwę, kolor, grubość i typ linii. Warstwą aktualną (bieżącą) jest ta z warstw, na której rysowane są nowe elementy. Domyślne dla aktualnie wybranej warstwy parametry decydują o takich cechach rysowanych obiektów jak kolor, grubość oraz typ linii.

W górnej linii ekranu wyświetlana jest stale informacja o warstwie bieżącej, obejmująca numer warstwy, jej nazwę oraz atrybuty w postaci anagramów:

+W -W warstwa widoczna / niewidoczna
+E -E możliwa edycja / niemożliwa edycja
+P -P możliwa lokalizacja / niemożliwa lokalizacja punktu

Wyboru danej warstwy jako warstwy aktualnej dokonuje się w oknie edycyjnym parametrów warstw (opcja /Warstwy/ menu pomocniczego) przy pomocy przełączników umieszczonych po lewej stronie pól edycyjnych nazw warstw.

Warstwa niewidoczna nie może przyjmować atrybutu warstwy bieżącej.

Poza numerem, nazwą oraz atrybutami bieżącej warstwy, w niektórych funkcjach rysowania obiektów oraz funkcjach edycyjnych, w górnej linii wyświetlane są informacje o:

W lewym górnym narożniku ekranu stale wyświetlany jest kwadrat w kolorze aktualnego koloru bieżącej warstwy.

8.4. Parametry początkowe

W chwili rozpoczęcia edycji nowego rysunku, AlfaCAD przyjmuje konfigurację warstw i ich parametry na podstawie rysunku prototypowego. Jeżeli rysunek prototypowy nie istnieje, program tworzy automatycznie warstwę 1 o nazwie "0" przyjmując domyślnie pozostałe parametry (kolor "Biały", grubość linii "Gruba", typ linii "Ciągła"). Warstwa "0" uzyskuje atrybut warstwy bieżącej.

Przyjęte domyślnie lub na podstawie rysunku prototypowego parametry warstw mogą być zmieniane w trakcie wykonywania rysunku.

8.5. Edycja parametrów warstw

Edycji parametrów warstw dokonuje się w oknie dialogowym atrybutów warstw, dostępnym z poziomu menu pomocniczego (opcja /Warstwa/).

Utworzenie nowej warstwy bądź zmiana parametrów warstw istniejących jest możliwe w dowolnej chwili, niezależnie od aktualnie realizowanej funkcji rysowania obiektów, edycji obiektów istniejących, ustalania parametrów arkusza rysunkowego itd.

Akceptacja zmian atrybutów warstw polega na wskazaniu pola <OK>. W przypadku rezygnacji z wprowadzonych zmian i konieczności powrotu do poprzednio zadanych atrybutów warstw należy wskazać pole <Esc>.

8.5.1. Nowa warstwa

Wskazanie w oknie edycyjnym parametrów warstw pola <Nowa> pozwala na utworzenie nowej warstwy. Nowa warstwa przyjmuje następujące parametry domyślne:

8.5.2. Warstwa bieżąca

Wybór danej warstwy jako warstwy bieżącej polega na wskazaniu kursorem właściwego przełącznika i naciśnięciu klawisza {LMB} lub {Enter}. Warstwa bieżąca musi być warstwą widoczną.

8.5.3. Warstwa widoczna

Do zmiany atrybutu widoczności danej warstwy służy wyłącznik umieszczony po prawej stronie wiersza edycyjnego nazwy warstwy. Zmiana wartości atrybutu widoczności warstwy polega na wskazaniu kursorem właściwego wyłącznika i naciśnięciu klawisza {LMB} lub {Enter}.

Jeżeli atrybut jest aktywny, na wyłączniku rysowany jest znak akceptacji "\/—".
Dla warstwy bieżącej atrybut widoczności musi być aktywny.

Widoczność wszystkich warstw można załączyć lub wyłączyć za pomocą przycisków umieszczonych u dołu okna dialogoweg, po pozycją "Widoczność".

8.5.4. Edycyjność elementów warstwy

Do zmiany atrybutu "edycyjności" warstwy służy drugi wyłącznik umieszczony po prawej stronie wiersza edycyjnego nazwy warstwy. Zmiany wartości atrybutu edycji warstwy dokonuje się podobnie jak dla atrybutu widoczności.

Niezależnie od wartości atrybutu edycji, jeżeli dana warstwa jest niewidoczna, nie podlega ona edycji.

Edycyjność wszystkich warstw można załączyć lub wyłączyć za pomocą przycisków umieszczonych u dołu okna dialogowego, pod pozycją "Edycyjność".

8.5.5. Lokalizacja obiektów warstwy

Do zmiany atrybutu "Punkt" (lokalizacji punktu względem obiektu) danej warstwy służy trzeci wyłącznik umieszczony po prawej stronie wiersza edycyjnego nazwy warstwy.

Zmianę wartości atrybutu lokalizacji dokonuje się podobnie jak dla atrybutu widoczności.

Niezależnie od wartości atrybutu "Punkt", jeżeli dana warstwa jest niewidoczna, obiekty tej warstwy nie mogą stanowić bazy lokalizacji punktu (ich wskazanie w trybie lokalizacji nie jest możliwe).

Lokalizację punktu wszystkich warstw można załączyć lub wyłączyć za pomocą przycisków umieszczonych u dołu okna dialogoweg, po pozycją "Punkt".

8.6. Operacje edycyjne a warstwy

Warunkiem koniecznym dokonania edycji obiektów (np. przesuwania, kopiowania itp.) jest generalnie aktywny atrybut widoczności warstwy w której umieszczone są obiekty podlegające edycji.

Drugim warunkiem koniecznym jest aktywny atrybut edycyjności tejże warstwy gdyż w innym przypadku wskazanie obiektów na których ma być przeprowadzona operacja edycyjna - nie będzie możliwe. W szczególnej sytuacji, jaką jest wskazanie obiektów do edycji poprzez wybór opcji /Blok//Ostatni blok/ menu pomocniczego, grupa obiektów która poprzednio podlegała edycji, może - w wyniku zmiany parametrów warstw - znaleźć się aktualnie na warstwie niewidocznej lub w warstwie z wyłączonym atrybutem edycyjności. Jeżeli w wyniku wyboru "ostatniego bloku" wskazane zostaną tym samym obiekty znajdujące się w warstwie niewidocznej, obiekty te pozostaną zaznaczone (mogą więc podlegać edycji) ale wyświetlony zostanie stosowny komunikat informujący że wskazane obiekty leżą w warstwie "-W" (warstwa niewidoczna). Jeżeli natomiast obiekty te leżą na warstwie z wyłączonym atrybutem edycyjności, wyświetlony zostanie komunikat informujący o próbie wskazania obiektów warstwy "-E" (warstwa z wyłączonym atrybutem edycyjności) a "ostatni blok" zostaje zignorowany.

Decyzja o kontynuowaniu procedury edycyjnej w przypadku wystąpienia obiektów "ostatniego bloku" na warstwie niewidocznej należy do użytkownika, przy czym efekt wykonania funkcji edycyjnej na tych obiektach nie będzie widoczny na ekranie do chwili zmiany atrybutu widoczności danych warstw.

W podobny sposób następuje edycja bloków (utworzonych przez użytkownika, bloków wymiarowych, bloków kreskowania itp.) w przypadku, kiedy niektóre elementy zaznaczonego bloku leżą na warstwie niewidocznej lub warstwie z wyłączonym atrybutem edycji.

Obiekty kopiowane są z zachowaniem położenia w warstwach, tzn. niezależnie od warstwy bieżącej kopia obiektu pozostaje w warstwie w której leży obiekt wzorcowy. Po zakończeniu funkcji kopiowania, dany obiekt może być przeniesiony na dowolną warstwę przy pomocy funkcji edycyjnej /Zmień/.

Jeżeli cała grupa ostatnio skopiowanych obiektów ma być przeniesiona na inną warstwę, można posłużyć się przy wskazywaniu tych obiektów opcją /Blok//Ostatni blok/ menu pomocniczego.

Bloki wczytywane z plików w funkcji /Blok//Import/ umieszczane są w warstwie bieżącej lub na oryginalnych warstwach. Zależy to od ustawienia parametru "Stałe warstwy" w funkcji /Blok/. Podobnie jak poprzednio, w celu przeniesienia importowanego bloku na inną warstwę, można posłużyć się opcją /Ostatni blok/ bowiem ostatnio importowany blok, podobnie jak w przypadku funkcji edycyjnych, uzyskuje atrybut "ostatniego bloku".

W celu przeniesienia poszczególnych elementów bloku na różne warstwy, należy dokonać rozbicia (eksplozji) bloku (/Edycja//Rozbij/) a następnie - po wskazaniu właściwych obiektów - przenieść je na inną warstwę przy pomocy funkcji edycyjnej /Zmień/.

8.7. Funkcja informacyjna

W menu pomocniczym /Miara/ dostępna jest funkcja /Lista parametrów/ która pozwala uzyskać szczegółowe informacje o wskazanym obiekcie, tzn.:

Po wyświetleniu parametrów program oczekuje na wskazanie jednej z pozycji menu, która to wartość zapisana w notatniku, w celu późniejszego wykorzystania, lub klawisza {ESC}.