Rozdział ten
zawiera opis podstawowych elementów rysunkowych oraz polecenia
służące do ich rysowania.
Polecenia rysowania obiektów stanowią opcje menu /Rysuj/ będącego jedną z opcji menu głównego edytora graficznego. Każdy element podstawowy może być zlokalizowany w dowolnym punkcie arkusza przy pomocy wszelkich dostępnych w programie funkcji. Punkt lokalizacji elementu może być odniesiony względem globalnego lub lokalnego układu współrzędnych, jak też względem innych elementów rysunku. Umieszczanie na rysunku prymitywów graficznych wymaga podania dodatkowych parametrów właściwych danemu typowi elementu. Umieszczanie dowolnego elementu danego typu może być realizowane sekwencyjnie z możliwością zmiany koloru, typu i grubości linii itp.
Odcinek prostej jest najprostszym elementem podstawowym. Polecenie rysowania linii stanowi opcję menu /Rysuj/-/Linia/, w skrócie {R}{L}. Punkt początkowy pierwszego odcinka linii może być wskazany wprost przez umieszczenie kursora w żądanym położeniu i naciśnięcie {LMB} lub {Enter}. Punkt ten może być też określony poprzez wprowadzenie z klawiatury współrzędnych bezwzględnych X,Y. Sposób wskazywania punktu podany jest w rozdziale 2.4.1.
Wartości parametrów linii, tzn. długość odcinka i kąt lub długość odcinka na zainicjowanym kierunku (w trybie prostopadłości) można podać liczbowo lub w postaci wyrażenia matematycznego bezpośrednio w wierszu edycyjnym parametrów, po naciśnięciu klawisza {TAB}. Należy pamiętać, że klawisz {TAB} pozwala również do przechodzenia pomiędzy wierszami edycyjnymi np. parametrów linii, a współrzędnymi położenia kursora.
Jeżeli wskażemy punkt (np. końca odcinka linii) wpisując wartości w wierszu edycyjnym współrzędnych kursora, program przesunie kursor we wskazaną pozycję, ale nie wstawi w tym miejscu punktu końcowego linii. Wymaga to zaakceptowania tego punktu - najlepiej przy pomocy klawisza {Enter}, lub {LMB} (lewego klawisza myszki) co może jednak prowadzić do przypadkowej zmiany położenia kursora.
Zwykle jednak zachodzi konieczność lokalizacji punktu początkowego lub końcowego bądź obu końców linii względem innych obiektów znajdujących się na rysunku. Do lokalizacji takiej służą różne opcje funkcji /Punkt/ menu pomocniczego. Rysując ciąg połączonych odcinków, można używać poleceń /Rysuj//Linia/ wielokrotnie określając początek następnego odcinka w tym samym punkcie w którym zlokalizowany jest koniec odcinka poprzedniego. Jest to jednak sposób mało efektywny. Polecenie /Rysuj//Linia/ pozwala na rysowanie dowolnej sekwencji odcinków tworzących linię łamaną, a nawet zbioru sekwencji odcinków. Zaznaczenie końca danego odcinka interpretowane jest jednocześnie jako rozpoczęcie kolejnego odcinka.
Kursor przesuwany we właściwy punkt rysunku ciągnie za sobą rysowaną linię lub - w przypadku aktywnego trybu prostopadłości linii - rozciągane dynamicznie odcinki ortogonalne, tzn odcinki równoległe do globalnych (lokalnych) osi X i Y. Zakończenie rysowania sekwencji odcinków (łamanej) następuje po naciśnięciu klawisza {Esc} przy czym program pozostaje w trybie rysowania linii oczekując na wskazanie punktu początkowego pierwszego odcinka kolejnej linii łamanej. Ponowne naciśnięcie klawisza {Esc} kończy rysowanie linii a program oczekuje na kolejne polecenie.
Nie istnieje jakakolwiek różnica pomiędzy ciągiem odcinków stanowiących kolejne łamane rysowane w poszczególnych sekwencjach. Każdy odcinek jest niezależnym prymitywem graficznym. Do rysowania sekwencji odcinków lub łuków traktowanej przez program jako jeden element podstawowy (a właściwie jako zintegrowany blok zawierający sekwencję odcinków i łuków) służy polecenie /Polilinia/ opisana w dalszej części instrukcji.
Funkcja rysowania
linii uaktywnia w menu pomocniczym dodatkową opcję /Linia/.
Jeżeli program oczekuje na wskazanie punktu początkowego pierwszego
odcinka łamanej, w opcji /Linia/ menu pomocniczego uaktywniona
zostaje opcja /Kontynuacja/.
Jeżeli sekwencja odcinków tworzących daną łamaną została rozpoczęta
(użytkownik wskazał co najmniej jeden punkt łamanej), uaktywnione
zostają opcje:
/Zamknij
/
/Usuń /
/Długość /
Funkcja /Rysuj//Linia/ umożliwia rysowanie jednej lub wielu sekwencji linii (łamanych). Po wywołaniu funkcji program oczekuje wskazania punktu początkowego pierwszego odcinka pierwszej sekwencji (łamanej). Kolejny wskazany punkt określa położenie końca pierwszego odcinka i jednocześnie ewentualny początek odcinka następnego pierwszej łamanej.
Jeżeli po wskazaniu punktu końcowego naciśnięty zostanie klawisz {Esc} lub prawy klawisz myszki ({RMB}) to kolejny odcinek nie będzie rysowany a dana sekwencja zostanie zakończona. Program oczekuje na ewentualne wskazanie punktu początkowego pierwszego odcinka kolejnej łamanej lub naciśnięcie klawisza {Esc} lub {LMB} kończącego funkcję rysowania linii.
Jeżeli program oczekuje na wskazanie punktu początkowego nowej sekwencji linii, dostępna jest dodatkowa opcja /Kontynuacja/ menu pomocniczego której wybór powoduje zaczepienie początku nowego odcinka w punkcie końcowym ostatniego odcinka poprzedniej sekwencji linii. Umożliwia to kontynuowanie ostatnio rysowanej łamanej po jej uprzednim przerwaniu.
Jeżeli program oczekuje na wskazanie punktu końcowego danego odcinka (i jednocześnie ewentualnego punktu początkowego odcinka następnego), dostępne są (zamiast /Kontynuacja/) - opcje:
/Zamknij
/
/Usuń /
/Długość /
Jeżeli rysowany ciąg odcinków ma stanowić wielobok, można zlokalizować końcowy punkt ostatniego odcinka w punkcie początkowym odcinka pierwszego przy pomocy funkcji /Punkt/ /Koniec/ menu usługowego. Można też skorzystać z pomocniczej funkcji /Zamknij/ menu usługowego która automatycznie lokalizuje końcowy punkt odcinka w punkcie początkowym odcinka pierwszego. Tym samym następuje zamknięcie łamanej i utworzenie dowolnego wielokąta. Następnie program kończy rysowanie sekwencji odcinków oczekując na wskazanie punktu początkowego następnej sekwencji lub naciśnięcie klawisza {Esc} kończącego funkcję.
Przy rysowaniu sekwencji odcinków zachodzi czasem potrzeba usunięcia ostatnio narysowanego odcinka a następnie kontynuowania rysowania linii. Ma to najczęściej miejsce w przypadku błędnego wskazania punktu końcowego odcinka i konieczności jego zmiany.
Zamiast przerywać rysowanie linii a następnie przy pomocy funkcji edycyjnej usuwać dany odcinek oraz rozpoczynać kolejną sekwencję odcinków lokalizując pierwszy z nich w punkcji końcowym ostatniego odcinka poprzedniej sekwencji, wystarczy w menu usługowym wybrać opcję /Usuń/ po czym ponownie wskazać prawidłowy punkt końcowy odcinka.
Jeżeli zachodzi potrzeba, możliwe jest kolejne usuwanie ostatnio narysowanych odcinków, aż do całkowitego usunięcia łamanej.
Funkcja rysowania linii posiada jeszcze jedną interesującą opcję. Umożliwia ona łatwe narysowanie odcinka o zadanej długości, zaczepionego w końcowym punkcie ostatniego odcinka i równoległego do niego (można to interpretować jako przedłużenie ostatniego odcinka).
Po wyborze z menu usługowego opcji /Długość/ program oczekuje na podanie w linii edycyjnej wartości liczbowej długości odcinka, następnie rysuje odcinek o zadanej długości współosiowy z ostatnio rysowanym odcinkiem po czym oczekuje na wskazanie kolejnego punktu.
Podczas rysowania można używać bez ograniczeń specjalnego narzędzia jakim są procedury 'lokalizacji punktu względem obiektu'. Pozwala ono na kreślenie konstrukcji geometrycznych na bazie cech geometrycznych (np. punktów końcowych, środkowych, środków łuków i okręgów, itd.) obiektów poprzednio narysowanych. Można na przykład narysować odcinek prostej łączącej koniec łuku z końcem innego odcinka albo styczną do okręgu przechodzącą przez punkt przecięcia łuku z odcinkiem.
Sposób wykorzystania procedur lokalizacji punktu względem obiektu opisany jest szczegółowo w rozdziale 9.
Funkcja rysowania okręgu stanowi jedną z opcji menu /Rysuj/. Okrąg można narysować na pięć różnych sposobów, dobieranych w zależności od potrzeb w opcji /Okrąg/ poziomego menu pomocniczego. Wybór parametrów linii jaką rysowany będzie okrąg jest możliwy w opcji /Parametry/ menu pomocniczego. Zmianę opcji należy wykonywać przed rozpoczęciem rysowania kolejnego okręgu. Po wskazaniu pierwszego punktu, opcja /Okrąg/ jest niedostępna aż do zakończenia rysowania okręgu lub rezygnacji przy pomocy klawisza {RMB} lub {Esc}.
Można zadać środek okręgu i jego promień. Jest to standardowy sposób rysowania okręgu (domyślny). Program oczekuje na wskazanie punktu stanowiącego środek okręgu. Następnie inicjowane jest rysowanie okręgu o dynamicznie zmieniającej się wartości promienia wraz ze zmianą położenia kursora. Jednocześnie w linii edycji, obok wartości współrzędnych kursora, wyświetlana jest wartość aktualnego promienia okręgu.
Wartość promienia jak też położenie kursora można zmieniać również poprzez podanie wartości w postaci numerycznej po uprzednim przejściu do trybu edycji wartości przy pomocy klawisza {Tab}.
Zamiast promienia można zadać średnicę okręgu. W tym celu należy najpierw zmienić tryb rysowania okręgu poprzez wybór opcji /[B] Środek, średnica/ opcji /Okrąg/ menu usługowego. Tryb ten pozostaje aktywny w całej sesji programu, aż do jego zmiany.
Sposób rysowania okręgu jest podobny jak w p.4.2.1 .
Dwa podane punkty wskazują średnicę okręgu a punkt środkowy odcinka łączącego oba punkty wyznacza położenie środka okręgu. Tryb ten uaktywnia się poprzez wybór opcji /[D] Dwa punkty/ opcji /Okrąg/ menu usługowego. Punkty można wskazać w dowolny sposób, posiłkując się w razie potrzeby np. funkcją lokalizacji punktu względem innego obiektu.
Można narysować okrąg wskazując trzy punkty przez który przechodzi okrąg. Tryb ten uaktywnia się poprzez wybór opcji /[C] Trzy punkty/ opcji /Okrąg/ menu usługowego. Punkty można wskazać w dowolny sposób, posiłkując się w razie potrzeby np. funkcją lokalizacji punktu względem innego obiektu. Po wskazaniu drugiego punktu, okrąg o średnicy zmieniającej się wraz z ruchem kursora rysowany jest w sposób dynamiczny, co pomaga w ustaleniu trzeciego punktu definiującego jednoznacznie okrąg.
Wskazując dwie ukośne linie, a następnie dwa punkty wyznaczające długość promienia, okrąg zlokalizowany zostanie stycznie do obu wskazanych linii, wypełniając kąt wewnętrzny pomiędzy nimi.
Przy wskazywaniu punktu na okręgu (np. promienia w trybie /Środek i promień/ lub dowolnego punktu w trybie /Dwa punkty/ lub /Trzy punkty/) można skorzystać z procedur lokalizacji punktu względem obiektu. Pozwala to na rysowanie różnych konstrukcji geometrycznych, np. okręgu stycznego do trzech innych okręgów lub prostych. Polecenie /Rysuj//Okrąg/ pozwala na rysowanie okręgu w trybie dynamicznym. Tryb dynamiczny umożliwia obserwację na ekranie zmiany promienia okręgu wywołanej przemieszczaniem kursora co ułatwia tworzenie różnych konstrukcji geometrycznych.
Parametry okręgu (np. promień lub średnicę) można podać liczbowo w wierszu edycyjnym po naciśnięciu klawisza {TAB}.
Łuk można narysować na osiem różnych sposobów, dobieranych w zależności od potrzeb w opcji /Łuk/ menu usługowego. Można mianowicie określić:
Trzy punkty leżące na łuku
Punkt początkowy, środek i punkt końcowy łuku
Punkt początkowy, środek i kąt rozwarcia łuku
Punkt początkowy, środek i długość cięciwy
Punkt początkowy, punkt końcowy i promień łuku
Punkt początkowy, punkt końcowy i kąt rozwarcia łuku
Punkt początkowy, punkt końcowy i kierunek stycznej w punkcie początkowym
Łuk będący kontynuacją poprzednio narysowanego odcinka albo łuku (łuk styczny do łuku lub odcinka w jego punkcie końcowym)
Jako 'środek' należy tutaj rozumieć środek okręgu, którego wycinkiem jest łuk.
Domyślnie funkcja rysowania łuku ustawiana jest w tryb /Trzy punkty/. Inne opcje wybierane mogą być z menu funkcji /Łuk/ będącej opcją menu pomocniczego. Zmiana trybu rysowania łuku może być dokonana przed wskazaniem pierwszego z punktów łuku.
Po rozpoczęciu rysowania łuku zmiana trybu nie jest możliwa, chyba że rysowanie zostanie przerwane, a przed rozpoczęciem nowego łuku dokonana zostanie zmiana trybu.
Niezależnie od trybu rysowania łuków, program na bieżąco komunikuje które punkty bądź wartości należy podać oraz który z tych punktów (wartości) jest obecnie wprowadzany. Sekwencja punktów lub wartości (np. <początek-koniec-kąt>) wyświetlana jest w linii edycyjnej a dodatkowo aktualnie ustalana wartość jest wyróżniana przez zmianę koloru tła.
Wskazanie trzech punktów leżących na łuku jest domyślnym trybem rysowania łuków. Punkty pierwszy i trzeci interpretowane są jako punkt początkowy i końcowy. Łuk oparty na trzech punktach może być rysowany w dowolnym kierunku. Ostatni wskazany punkt traktowany jest jako punkt zaczepienia przy dołączaniu do niego następnego łuku.
W tym trybie łuk rysuje się przez wskazanie punktu początkowego łuku, punktu w którym znajduje się środek okręgu którego wycinek stanowi rysowany łuk, oraz punktu końcowego łuku. Punkt końcowy wykorzystywany jest tylko do określenia kąta rozwarcia łuku. Nie zawsze jednak łuk przechodzi przez ten punkt.
Łuk rysowany jest od punktu początkowego do końcowego przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Promień łuku wyznaczany jest przez punkt początkowy i środek.
W tym trybie łuk rysuje się przez wskazanie punktu początkowego, środka okręgu którego wycinek stanowi rysowany łuk, oraz kąta rozwarcia łuku. Łuk o zadanym kącie rozwarcia rysowany jest normalnie przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.
Jeżeli jednak zadany kąt rozwarcia jest ujemny, to łuk rysowany jest zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Ujemny kąt rozwarcia może być zadany liczbowo w linii edycyjnej wartości.
Cięciwa jest odcinkiem łączącym punkt początkowy i końcowy łuku. Długość cięciwy wykorzystywana jest do obliczania kąta rozwarcia łuku. Określając punkt początkowy, środek łuku i długość cięciwy można narysować cztery różne łuki. AlfaCAD rysuje łuk przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Rysowany jest łuk o mniejszym kącie rozwarcia ( < 180°). Podanie długości cięciwy ze znakiem minus powoduje wybranie łuku o większym kącie rozwarcia (dopełnienie do 360°).
Ujemna wartość cięciwy może być zadana liczbowo w linii edycyjnej.
Podobnie jak w trybie /Początek-środek-cięciwa/, tym samym wartościom parametrów odpowiadają cztery różne łuki. AlfaCAD rysuje łuk o zwrocie przeciwnym do ruchu wskazówek zegara i kącie rozwarcia mniejszym od 180°. Podanie ujemnej wartości promienia powoduje narysowanie łuku o większym kącie rozwarcia (dopełnienie do 360°).
Ujemną wartość promienia można zadać liczbowo w linii edycyjnej.
Łuk rysowany jest standardowo przeciwnie do ruchu wskazówek zegara, od punktu początkowego do punktu końcowego. Jednak podanie ujemnej wartości kąta rozwarcia spowoduje, że łuk zostanie wykreślony zgodnie z ruchem wskazówek zegara, jak poprzednio od punktu początkowego do punktu końcowego.
W trybie tym rysowany jest łuk o zadanym kierunku stycznej w punkcie początkowym. Narysowany zostanie dowolnie zorientowany łuk (zgodnie lub przeciwnie do ruchu wskazówek zegara) i o dowolnym kącie rozwarcia.
Tryb ten stanowi szczególny przypadek trybu /Poczatek-koniec-kierunek/, szczególnie przydatny gdy zachodzi potrzeba rysowania łuku stycznego do danej prostej lub łuku.
Po wyborze tej opcji program oczekuje na wskazanie linii lub łuku (lub dowolnego prostoliniowego lub łukowego segmentu polilinii czy dowolnej krawędzi wielokąta) wyświetlając komunikat <Wskaż linię lub łuk do kontynuacji> a po jego wskazaniu program inicjuje rysowanie łuku stycznie do wskazanego obiektu.
Jeżeli aktywny jest tryb /Kontynuacja/, rysowanie każdego łuku rozpoczyna się od wskazania linii lub łuku do którego rysowany łuk będzie styczny w punkcie początkowym.
Procedury rysowania polilinii pozwalają rysować ciągi połączonych odcinków i łuków traktowanych przez program jako jeden złożony element.
Szczególną cechą polilinii jest możliwość "rozbicia" jej na elementy proste tzn. odcinki i łuki, jak też łączenie odcinków, łuków i polilinii w jedną polilinię. Polilinia stanowi blok złożony z odcinków linii oraz łuków.
Standardowo polilinia inicjowana jest odcinkiem, podobnie jak w funkcji /RYSUJ//LINIA/. W menu pomocniczym uaktywniona zostaje opcja /Polilinia/ pozwalająca na wybór podopcji :
/Zamknij/ - (zamknięcie polilnii tzn. połączenie odcinkiem lub łukiem końca ostatniego segmentu z początkiem segmentu pierwszego)
/Usuń/ - (usuwanie kolejno ostatniego segmentu polilinii bez przerywania funkcji)
/Długość/ - (wygenerowanie odcinka współosiowego do ostatniego segmentu liniowego lub stycznego do ostatniego segmentu łukowego, o zadanej długości)
/Łuk/ - (przejście polilinii w łuk)
Segmenty polilinii podlegają tym samym funkcjom edycyjnym i wymiarowaniu jak pojedyncze odcinki i łuki. Polilinia jest kompozycją stanowiącą blok. Może być ona modyfikowana (wycinana, obcinana, profilowana, fazowana itp.) bez konieczności rozbijania bloku. Po rozbiciu (podobnie jak standardowy blok) stanowi sekwencję odcinków i łuków.
Polilinia ma następujące właściwości:
każdy odcinek lub łuk może być kreślony linią dowolnego typu, grubości i koloru
ciąg odcinków i łuków może tworzyć zamknięty wielobok
można wykonać modyfikację polilinii w celu wstawienia, przeniesienia lub usunięcia wierzchołków, względnie połączyć kilka odcinków, łuków i polilinii w jedną polilinię
można zaokrąglić albo sfazować wierzchołki polilinii
W celu narysowania polilinii należy wybrać funkcję /Rysuj//Polilinia/. Po podaniu punktu początkowego polilinii program oczekuje na wskazanie kolejnego wierzchołka lub zmianę typu segmentu na łuk lub odcinek prosty (domyślnie przyjmowany jest odcinek) bądź zmianę parametrów linii w zakresie typu, grubości oraz koloru.
Początkowo program oczekuje na zdefiniowanie elementu prostoliniowego. Jeżeli podany zostanie drugi punkt, oba punkty połączone zostaną odcinkiem prostym linii aktualnego typu, grubości i koloru.
Menu usługowe zawiera dodatkową opcję /Polilinia/ której wybór pozwala na zmianę typu rysowanego elementu polilinii na łuk lub linię (odcinek).
Jeżeli aktywny jest tryb rysowania łuku jako elementu polilinii, obok opcji /Polilinia/ dostępna jest opcja /Łuk/ pozwalająca na zmianę sposobu kreślenia łuku podobnie jak ma to miejsce w funkcji /Rysuj//Łuk/.
W każdej sytuacji dostępna jest funkcja usługowa zmiany parametrów linii w zakresie typu, grubości i koloru.
Po przejściu polilinii w łuk (podopcja /Łuk/ menu pomocniczego /Polilinia/), inicjowany jest segment łukowy zaczepiony na końcu ostatniego segmentu liniowego i styczny do niego. Wskazanie drugiego punktu łuku jednoznacznie definiuje postać segmentu łukowego, a po jego wygenerowaniu procedura pozostaje w trybie rysowania łuku zaczepionego na końcu poprzedniego segmentu i stycznego do niego w tym punkcie.
W menu pomocniczym, w opcji /Polilinia/ uaktywnione zostaje menu odpowiadające trybowi rysowania segmentów łukowych i zawierające podopcje:
[1] Trzy punkty
[2] Początek-środek-koniec
[3] Początek-środek-kąt
[4] Początek-środek-cięciwa
[5] Początek-koniec-promień
[6] Początek-koniec-kąt
[7] Początek-koniec-styczna
[8] Kontynuacja
Opcje te są identyczne z opcjami rysowania łuków w funkcji /Rysuj//Łuk/.
Podobnie jak w przypadku sekwencji odcinków w funkcji /Rysuj//Linia/, uaktywniona zostaje dodatkowa opcja /Zamknij/. Pozwala ona na zamknięcie polilinii odcinkiem lub łukiem (w zależności od aktualnego trybu kreślenia segmentu polilinii) w taki sposób, że punkt początkowy odcinka lub łuku leży w punkcie końcowym ostatniego segmentu polilinii, a punk końcowy - w punkcie początkowym pierwszego segmentu polilinii. Dodatkowo - jeżeli polilinia zamykana jest segmentem łukowym, łuk ten jest styczny do ostatniego segmentu polilinii. Warunkiem zamknięcia polilinii segmentem łukowym, jest pozostawanie funkcji w trybie 'kontynuacji', tzn. kreślenia łuków stycznych do ostatniego segmentu polilinii.
Podobnie jak w przypadku sekwencji odcinków w funkcji /Rysuj//Linia/, uaktywniona zostaje dodatkowa opcja /Usuń/. Wybór tej opcji powoduje usunięcie ostatniego segmentu polilinii.
Wielokrotne użycie funkcji pozwala na sukcesywne usuwanie segmentów polilinii, aż do usunięcia pierwszego segmentu włącznie.
Usuwanie kolejnych segmentów nie powoduje przerwania rysowania polilinii i może być ona kontynuowana począwszy od punktu początkowego ostatniego usuniętego segmentu.
Po przejściu w tryb rysowania segmentów łukowych polilinii, w menu pomocniczym, poza ośmioma opcjami kreślenia łuków oraz opcji /Zamknij/ i /Usuń/ uaktywniona zostaje opcja /Linia/ której wybór przywraca tryb rysowania prostoliniowych segmentów polilinii.
W tym trybie poza opcjami /Zamknij/, /Usuń/ oraz /Łuk/ dostępna jest opcja /Długość/ której wybór inicjuje procedurę rysowania odcinka o zadanej długości, zaczepionego w punkcie końcowym ostatniego segmentu polilinii i stycznego do niego (współosiowego z segmentem prostoliniowym).
Opcja ta odpowiada opcji /Długość/ funkcji /Rysuj//Linia/.
Dowolny wielokąt foremny można narysować przy pomocy łamanej (odcinków linii) lub polilinii, wspomagając się funkcjami edycyjnymi opisanych w dalszej części instrukcji.
Sposób ten jest jednak dosyć żmudny, a narysowany w ten sposób wielokąt rozumiany jest przez program jako zbiór odcinków a nie figura geometryczna.
Polecenie /Rysuj//Wielokąt/ pozwala na łatwe rysowanie wielokątów foremnych o dowolnej liczbie kątów, przy czym narysowany przy pomocy tej funkcji wielokąt rozumiany jest przez program jako figura geometryczna, o znanej liczbie kątów, środku geometrycznym itd.
Po zainicjowaniu funkcji, menu usługowe zawiera dodatkową opcję /Wielokąt/ obejmującą opcje rysowania wielokąta :
/Krawędź/
/Wpisany w okrąg/
/Opisany na okręgu/
Jeżeli aktywny jest tryb /Krawędź/, program oczekuje na wskazanie punktu początkowego i końcowego jednej z krawędzi wielokąta. Sposób wskazywania obu punktów nie odbiega od sposobu rysowania odcinka linii. Długość krawędzi oraz jej orientacja w układzie współrzędnych jednoznacznie definiują wielokąt.
Jeżeli aktywny jest tryb /Wpisany w okrąg/, to należy wskazać środek okręgu w którym wpisany jest wielokąt, oraz zadać jego promień. Na okręgu położone będą wierzchołki wielokąta.
Jeżeli aktywny jest tryb /Opisany na okręgu/, należy wskazać promień okręgu na którym opisany jest wielokąt, oraz zadać jego promień. Na okręgu położone będą środki boków wielokąta. Promień można zadać wskazując punkt odległy od środka okręgu o wartość równą promieniowi bądź też podać liczbowo w postaci długości promienia oraz kąta nachylenia promienia do osi X.
Rysowany wielokąt jest wyświetlany dynamicznie i zmiania swoją wielkość oraz wykonuje obrót wokół punktu początkowego boku, lub środka okręgu opisanego lub wpisanego, wraz z ruchem kursora, aż do ustalenia pozycji punktu końcowego boku lub promienia okręgu.
Liczbę kątów można ustalić (zmienić) w linii edycyjnej po uprzednim naciśnięciu klawisza {Tab}. Po rozpoczęciu sesji programu, inicjowana jest wartość 4.
Koło jest obiektem geometrycznym stanowiącym powierzchnię ograniczoną okręgiem. Kolor powierzchni (wypełnienia) odpowiada kolorowi okręgu który ją ogranicza.
Koło, podobnie jak okrąg, można narysować na pięć różnych sposobów, dobieranych w zależności od potrzeb w opcji /Koło/ menu usługowego.
Można zadać środek koła i jego promień zewnętrzny. Jest to standardowy sposób rysowania koła (domyślny). Program oczekuje na wskazanie punktu stanowiącego środek koła. Następnie inicjowane jest rysowanie okręgu o dynamicznie zmieniającej się wartości promienia wraz ze zmianą położenia kursora. Jednocześnie w linii edycji, obok wartości współrzędnych kursora, wyświetlana jest wartość aktualnego promienia koła.
Wartość promienia jak też położenie kursora można zmieniać również poprzez podanie wartości w postaci numerycznej po uprzednim przejściu do trybu edycji wartości przy pomocy klawisza {Tab}.
Zamiast promienia można zadać średnicę koła. W tym celu należy najpierw zmienić tryb rysowania koła poprzez wybór opcji /[B] Środek, średnica/ opcji /Koło/ menu usługowego.
Tryb ten pozostaje aktywny w całej sesji programu, aż do jego zmiany. Sposób rysowania koła jest podobny jak w p.4.2.1 .
Można narysować koło wskazując trzy punkty leżące na nim. Tryb ten uaktywnia się poprzez wybór opcji /[C] Trzy punkty/ opcji /Koło/ menu usługowego. Punkty można wskazać w sposób dowolny.
Dwa podane punkty wskazują średnicę koła a punkt środkowy odcinka łączącego oba punkty wyznacza położenie środka koła. Tryb ten uaktywnia się poprzez wybór opcji /[D] Dwa punkty/ opcji /Koło/ menu usługowego.
Koło jest wypełnione tłem w kolorze zgodnym z bieżącym kolorem linii, podobnie jak brzegi koła przy czym grubość linii odpowiada parametrom linii grubej. Wypełnienie wnętrza koła kreślone będzie na ploterze tym samym pisakiem jaki zostanie przydzielony linii grubej w kolorze którym narysowane jest koło.
Wskazując dwie ukośne linie, a następnie dwa punkty wyznaczające długość promienia, koło zlokalizowane zostanie stycznie do obu wskazanych linii, wypełniając kąt wewnętrzny pomiędzy nimi.
Elipsa w programie AlfaCAD stanowi właściwie zamkniętą polilinię złożoną z segmentów prostoliniowych aproksymujących elipsę. Elipsa może być dowolnie wycinana (przy pomocy funkcji edycyjnych) do postaci łuku eliptycznego. Łuk eliptyczny stanowiący właściwie polilinię podlega funkcjom edycyjnym tak jak polilinia. Może być obcinany, wycinany itd. W bazie danych rysunku nie są przechowywane informacje o parametrach geometrycznych elipsy (np. długości półosi itd.) stąd też nie istnieją możliwości lokalizacji punktu w odniesieniu do jej punktów charakterystycznych.
Jeżeli zachodzi konieczność lokalizacji punktów względem elipsy, należy raczej przy pomocy obiektów typu "Punkt" wyznaczyć np. położenie końców półosi, a następnie w oparciu o te punkty narysować elipsę. Wyznaczone punkty mogą posłużyć do dalszej lokalizacji punktów.
Po zainicjowaniu funkcji /Rysuj//Elipsa/, w menu pomocniczym dostępna jest dodatkowa opcja /Elipsa/ zawierająca podopcje rysowania elipsy:
/Aproksymacja/
/Początek osi/Centrum/
Parametr "aproksymacja" wyraża liczbę segmentów polilinii tworzącej elipsę. Liczba ta może być z zakresu 10...100 (domyślnie 30). Wyższa wartość parametru pozwala na uzyskanie wyższej jakości na wydruku, wymaga jednak dłuższego czasu edycji na ekranie komputera, spowalnia działanie funkcji edycyjnych, wreszcie zajmuje większą przestrzeń w pamięci komputera. Wartość aproksymacji jest parametrem stałym narysowanej elipsy i nie podlega edycji. Stąd też wartość ta dla zachowania jakości wydruku powinna nawiązywać do wielkości elipsy odniesionej do skali wydruku rysunku.
Metoda ta (/Początek osi/) polega na narysowanie elipsy poprzez wskazanie początku pierwszej osi elipsy, końca pierwszej osi elipsy, oraz podaniu (w sposób graficzny lub numeryczny) długości drugiej półosi elipsy. Kąt nachylenia pierwszej osi określa kąt, pod którym narysowana zostanie elipsa.
Następnie program oczekuje na podanie długości drugiej półosi przy czym jeżeli wartość ta będzie podawana przez wskazanie kursorem, to program interpretować będzie długość drugiej półosi jako odległość pomiędzy punktem środkowym pierwszej osi a punktem położenia kursora.
Podczas przemieszczania kursora elipsa zmieniać będzie dynamicznie swój kształt i będzie przechodzić przez wskazywany przez kursor punkt jedynie wtedy, gdy będzie on leżał na prostej prostopadłej do osi, przechodzącej przez jej punkt środkowy. W czasie dynamicznego definiowania elipsy, widoczna jest półoś elipsy w postaci rozciąganej linii przerywanej.
Wartość drugiej półosi może być podana również liczbowo po przejściu do linii edycyjnej przez naciśnięcie klawisza {Tab}. Stosunek długości obu osi może być dowolny.
Drugi sposób (/Centrum/) polega na wskazaniu centrum elipsy, końca pierwszej osi elipsy, oraz podaniu (w sposób graficzny lub numeryczny) długości drugiej półosi.
Metoda ta jest zbliżona do opisanej w p.4.7.2. Różnica polega jedynie na wskazaniu - zamiast pierwszego końca osi elipsy - jej środka. Wskazanie następnie punktu końcowego pierwszej osi (a więc określenie długości półosi) a następnie długości drugiej półosi (jak w p.4.7.2) pozwala na jednoznaczne zdefiniowanie elipsy której środek (punkt przecięcia osi) leży w pierwszym ze wskazanych punktów.
Funkcja ta służy do rysowania wypełnionych obszarów trójkątnych lub czworokątnych. Z elementów tych można konstruować dowolne figury wypełnione tłem w kolorze zgodnym z bieżącym kolorem linii, podobnie jak brzegi obszarów.
Wyboru typu elementu (trójkątnego lub czworokątnego) dokonuje się w opcji /Obszar/ menu usługowego zawierającego dwie podopcje:
/Czworokąty/Trójkąty/
/Trójkąt/
Pierwsza z opcji pozwala na przełączenie funkcji w tryb rysowania obszarów czworokątnych lub trójkątnych. Druga z opcji pozwala na jednokrotne przełączenie funkcji w tryb rysowania obszaru trójkątnego w przypadku, gdy aktywny jest tryb rysowania obszarów czworokątnych, i ponowny powrót do ustalonego poprzednio trybu.
W zależności od aktualnego trybu, program oczekuje na wskazanie trzech lub czterech punktów wyznaczających położenie wierzchołków czworokąta.
Obszary czworokątne mogą być wypukłe lub wklęsłe.
Program umożliwia rysowanie kolejno wielu obszarów bez konieczności ponownego inicjowania funkcji (podobnie jak w funkcji rysowania odcinków linii).
Wypełnienie wnętrza obszaru kreślone będzie na ploterze tym samym pisakiem jaki zostanie przydzielony linii grubej w kolorze odpowiadającemu kolorowi wielokąta. W celu narysowania obszaru bez wypełnienia jego wnętrza należy posłużyć się łamaną zamkniętą rysowaną w funkcji /Linia/.
Obszar jest prymitywem graficznym. Występuje on zwykle samodzielnie, ale może też być elementem struktury blokowej stanowiącej złożony prymityw graficzny np. "ślad" lub "powierzchnię eliptyczną". Przy pomocy obszarów trójkątnych i czworokątnych można aproksymować praktycznie każdy obszar ograniczony dowolnym nieforemnym wielokątem.
Funkcja ta pozwala na umieszczenie w zadanym punkcie arkusza rysunkowego tekstu o dowolnej treści, przy pomocy jednego z dostępnych wzorów pisma prostego lub pochylonego, o zadeklarowanej wysokości i szerokości czcionki. Tekst może być dowolnie zorientowany i wykreślony dowolnym kolorem bądź grubością (wybranym pisakiem plotera).
Menu usługowe zawiera opcję /Tekst/ która umożliwia właściwy dobór następujących parametrów tekstu.
/Kąt/
/Wysokość/
/Szerokość - współczynnik/
/tekst Pochylony/
/Typ tekstu/
/Ukryty/
/Justowanie/
/Czionka/
Przyjęte parametry tekstu tzn. kąt linii tekstu, wysokość, szerokość, typ i atrybut, justowanie oraz czcionka są honorowane przy kolejnych wywołaniach funkcji aż do chwili zmiany dowolnego parametru która może nastąpić po wyborze opcji /Tekst/ menu usługowego po uprzednim wprowadzeniu kolejnego tekstu. Punkt wstawienia tekstu jest uzależniony od sposobu justowania tekstu.
Po zainicjowaniu funkcji /Rysuj//Tekst/, program oczekuje na wprowadzenie tekstu w linii edycyjnej, po czym w miejscu kursora rysowany jest tzw. ślad tekstu który może być przesuwany dynamicznie po rysunku i ustawiany w dowolnym punkcie.
Po wpisaniu tekstu ale przed umieszczeniem go na arkuszu można dokonać reedycji tekstu po naciśnięciu klawisza {E}.
W trakcie ustalania położenia tekstu, wywołanie menu usługowego i wybór opcji /Tekst/ pozwala na zmianę bieżących parametrów tekstu. Dodatkowo wybór opcji /Parametry/ menu usługowego pozwala m.in. na zmianę aktualnego koloru linii co jest równoznaczne ze zmianą koloru aktualnie wprowadzanego tekstu.
Kąt 0
W tym trybie tekst rysowany jest równolegle do globalnej lub lokalnej osi X (tekst poziomy).
Kąt
90
W tym trybie tekst rysowany jest pod kątem 90ř do globalnej lub lokalnej osi X (tekst pionowy).
Kąt =
Tryb ten pozwala na rysowanie tekstu równolegle do wskazanej linii. Wskazanie dowolnej linii możliwe jest dzięki celownikowi o dynamicznie zmienianej wielkości. Zmianę wielkości celownika można uzyskać przy pomocy klawiszy {PgDn} i {PgUp}. Wskazanie linii orientuje tekst równolegle do niej pozwalając na dynamiczne przemieszczanie jej w lokalnym dla danej linii układzie współrzędnych.
W każdym przypadku program zapewnia rysowanie tekstu pod kątem -90°<=k<=90° względem układu współrzędnych niezależnie od zwrotu wektora wskazanej linii.
Kąt +
Tryb ten pozwala na rysowanie tekstu prostopadle do wskazanej linii. Podobnie jak w opcji /=/ wskazanie dowolnej linii możliwe jest dzięki celownikowi a program zapewnia rysowanie tekstu pod kątem -90°<=k<=90° względem globalnego układu współrzędnych niezależnie od zwrotu wektora wskazanej linii.
Kąt Xk
Tryb ten pozwala na rysowanie tekstu pod zadanym kątem względem wskazanej linii. Podobnie jak w opcji /=/ wskazanie dowolnej linii możliwe jest dzięki celownikowi a program zapewnia rysowanie tekstu pod kątem -90°<=k<=90° względem globalnego układu współrzędnych niezależnie od zwrotu wektora wskazanej linii.
Po wskazaniu linii program oczekuje na podanie wartości kąta względem linii wskazanej. Wartość tą należy podać w postaci liczbowej w wyświetlonej w tym celu linii edycyjnej.
Podobnie jak w przypadku wprowadzania innych wartości liczbowych, wartość kąta można wyrazić przy pomocy dowolnego wyrażenia algebraicznego, można też skorzystać z uprzednio wprowadzanych wartości przechowywanych w notatniku.
Kąt X
Opcja ta pozwala na wykreślenie tekstu pod zadanym kątem względem globalnego lub lokalnego układu współrzędnych. Wartość kąta należy - podobnie jak w opcji /Xk/ - podać w postaci liczbowej w wyświetlonej w tym celu linii edycyjnej.
W funkcjach edycyjnych /Lustro/ i /Obrót/ zmieniono procedury transformacji tekstów. Teksty rysowane są zawsze w taki sposób, że kąt linii tekstu zawiera się zawsze pomiędzy 90° i - 90° co zapewnia większą czytelność rysunku eliminując konieczność korekty kąta obrotu tekstu. Dla zachowania właściwego położenia tekstu, modyfikowany jest punkt jego wstawienia. W funkcji edycyjnej /Edycja tekstu/ możliwe jest oczywiście zadawanie dowolnego kąta obrotu tekstu.
Tekst jako prymityw graficzny traktowany jest w programie AlfaCAD jako obiekt symboliczny w przeciwieństwie np. do linii, okręgu czy łuku traktowanych jako elementy obiektu rzeczywistego rysowanego w zadanej skali i jednostkach.
Wielkość tekstu - jako obiektu symbolicznego, wyrażana jest w milimetrach niezależnie od aktualnej skali rysunku i zadeklarowanych jednostek.
Funkcja opisowa, jaką spełnia tekst, wymaga zachowania wysokiej czytelności oraz akcentowania informacji szczególnie istotnych co można osiągnąć przede wszystkim poprzez odpowiedni dobór wielkości czcionki. Wyrażenie tego parametru w milimetrach pozwala użytkownikowi łatwiej przewidzieć efekt graficzny wprowadzanego tekstu.
Najczęściej używanymi wielkościami czcionki są: 2.5, 3.5, 5, 7, 10, 14 i 20 mm.
Współczynnik szerokości pozwala na zmianę proporcji czcionki standardowej poprzez wydłużenie lub skrócenie wzdłuż osi X. Współczynnik n>1 powoduje n-krotne wydłużenie czcionki (tym samym całego tekstu).
Tekst może być rysowany czcionką prostą lub pochyloną pod kątem 75° do lokalnej osi X linii tekstu. Parametr ten dostępny jest niezależnie od wzorca czcionki, również w przypadku czcionek zdefiniowanych jako pochylone (kursywa).
Każdy z tekst posiada jeden z 16 możliwych typów:
/Normalny/
/Etykieta wewnętrzna/
/etYkieta składowa/
/Symbol/
/Typ/
/? nazwa zacisku */
/Zasilanie */
/Port */
/Atrybut/
/+ schemat */
/nazwa pLiku + */
/<> sieć/
/Komentarz/
/% zmienna */
/Symbol drabinki */
/Opis drabinki */
W programie AlfaCAD zwykle używany jest typ "Normalny", pozostałe typy przygotowane są do wykorzystania w rozszerzeniach programu.
Duży znak oznacza znak kluczowy. Znak "*" oznacza że w funkcji edycyjnej /Edycja tekstu/ położenie tekstu nie może być zmienione, co ułatwia edycję opisów bloków bibliotecznych. Warunkiem niezmienności położenia tekstów typu (*) jest ustawienie parametru /Swobodny tekst/ na /Nie/ (domyślnie).
Zmiana wartości ustawienia tego parametru pozwala na zmianę położenia danego tekstu w funkcji /Edycja tekstu/.
Bloki biblioteczne (symbole) zawierają teksty o odpowiednio zadanych typach. Pozwala to na łatwiejszą edycję tekstów różnych typów a dodatkowo rozróżnia teksty w procedurach aplikacyjnych.
Typ tekstu wybierany jest w menu pomocniczym /Tekst/ po wpisaniu pierwszego tekstu lub w funkcji edycyjnej /Edycja tekstu/.
Każdy tekst może być "ukryty", tzn. jest on widoczny na ekranie (aczkolwiek rysowany linią przerywaną) ale nie jest drukowany ani kreślony. Tekst ukryty wykorzystuje się zwykle do opisywania typów aparatów (na schematach elektrycznych) dla celów specyfikacji (np. prefabrykatów elektrycznych) ale w sposób niewidoczny na wydruku rysunku (dla uniknięcia zbędnych opisów).
Każdy tekst może otrzymać atrybut Pogrubiony. Na ekranie jest to pokazane grubszą linią, a grubość linii ma wydruku jest zwiększona o 50%.
Jeśli parametr jest ustawiony na „Tak”, cały tekst będzie podkreślony, łącznie ze spacjami.
Jednym z atrybutów tekstu jest sposób justowania wybierany w menu pomocniczym /Tekst/ po wpisaniu pierwszego tekstu. Program oferuje 4 tryby justowania:
/do lewej/ (domyślnie)
/do prawej/
/środkowo/ (względem środka podstawy tekstu)
/centralnie/ (względem środka geometrycznego pola tekstu)
Ten parametr jest używany wyłącznie dla tekstów wielowierszowych i można go ustawić w zakresie od 1,0 do 4,0, gdzie wartość ta jest stosunkiem wysokości linii tekstu do wysokości czcionki. Oznacza to, że wiersze tekstu wielowierszowego z odstępem między wierszami równym 1.0 w przypadku wielkich liter stykają się ze sobą, więc wolna przestrzeń wynosi zero, gdy dla odstępu 4.0 odstęp między dolną krawędzią wiersza a górną krawędzią następnego wiersza jest równa 3-krotności wysokości czcionki tekstu.
Ten parametr jest używany, gdy jest potrzebne wykonanie np. numeracja elementów. Jeżeli wstawiony tekst zakończony jest liczbą, to po jego umieszczeniu we wskazanym punkcie automatycznie pojawi się kolejny tekst kt\orego końcowa liczba powiększona (lub pomniejszona) jest o interwał opisany w punkcie 4.9.13.
Interwał liczbowy używany podczas wstawiania tekstów w pętli, gdy parametr Auto-interwał jest ustawiony na „Tak”, a tekst kończy się wartością liczbową.
Teksty rysowane większością czcionek są proporcjonalne tj. odległości pomiędzy punktami początkowymi znaków są modyfikowane w zależności od rzeczywistej szerokości znaku, przy zachowaniu stałego (przy zadanych parametrach tekstu) odstępu pomiędzy znakami. Oznacza to, że tekst złożony ze znaków " I " jest krótszy niż tekst złożony ze znaków " W ". Tekst proporcjonalny jest bardziej czytelny i zajmuje mniej miejsca na rysunku.
Wyjątek stanowią czcionki SYSTEM i SYSTEM1.
Tekst może być rysowany jednym z 128 możliwych wzorów czcionek, w obecnej wersji programu dostępnych jest 49 wzorów.
Wzory czcionek w postaci zbiorów binarnych (standardowe rozszerzenie nazwy zbiorów – AFF (nowe czcionki) i CHR (starsze czcionki)) przechowywane mogą być w dowolnym katalogu dyskowym, domyślnie w CZCIONKI/AFF i CZCIONKI/CHR .
W tekstowym zbiorze konfiguracyjnym ALFACAD.INI w grupie parametrów o nazwie [Czcionki] zdefiniowane są poszczególne wzory czcionek w postaci:
numer_czcionki = [ścieżka]nazwa_zbioru, grubość_linii, [[czcionka_dxf] szerokość_dxf]
Numeracja wzorów czcionek nie musi być uporządkowana. Maksymalny numer nie może przekraczać 128. Z uwagi na fakt, że jednym z atrybutów każdego tekstu na rysunku jest numer wzoru czcionki (a nie jego nazwa), ustalona numeracja czcionek zapisywana jest w pliku każdego rysunku, w celu właściwej identyfikacji czcionki nawet wtedy, kiedy konfiguracja czcionek zostanie zmieniona.
Grubość linii
Definiuje grubość linii jaką drukowana (kreślona) będzie czcionka. Grubość wyrażona jest w postaci części ułamkowej wysokości czcionki danego tekstu. Jeżeli współczynnik ten wynosi np. 0.125, to dla tekstu o wysokości 5 mm grubość linii wyniesie 5*0.125 = 0.625 mm .
Czcionka dxf
Stanowi nazwę odpowiednika danego wzoru czcionki przy zapisie rysunku w formacie DXF. Nazwy odpowiedników powinny odpowiadać nazwom wzorów czcionek w programie graficznym dla potrzeb którego przygotowywany jest zbiór w formacie DXF.
Poniższy przykład przedstawia fragment definicji wzorów czcionek zamieszczoną w zbiorze ALFACAD.INI dostarczaną wraz z pakietem AlfaCAD :
[Czcionki]
1=FONTS\AFF\STANDARD.AFF ,0.1 ,txt 1.0 ;
2=FONTS\AFF\SIMPLEX.AFF ,0.1 ,txt 1.0 ;
3=FONTS\AFF\ISO.AFF ,0.1 ,txt 1.0 ;
4=FONTS\AFF\ROMANS.AFF ,0.1 ,romans 1.0 ;
5=FONTS\AFF\ROMANSI.AFF ,0.05 ,romans 1.0 ;
6=FONTS\AFF\ROMANC.AFF ,0.05 ,romanc 1.0 ;
7=FONTS\AFF\ROMANCS.AFF ,0.05 ,romanc 1.0 ;
8=FONTS\AFF\ROMAND.AFF ,0.05 ,romand 1.0 ;
9=FONTS\AFF\ROMANT.AFF ,0.05 ,romant 1.0 ;
10=FONTS\AFF\ROMANP.AFF ,0.05 ,romans 1.0 ;
11=FONTS\AFF\ITALICCS.AFF ,0.05 ,italicc 1.0 ;
12=FONTS\AFF\ITALICC.AFF ,0.05 ,italicc 1.0 ;
13=FONTS\AFF\ITALICT.AFF ,0.05 ,italict 1.0 ;
14=FONTS\AFF\SCRIPTS.AFF ,0.05 ,scripts 1.0 ;
15=FONTS\AFF\SCRIPTC.AFF ,0.05 ,scriptc 1.0 ;
16=FONTS\AFF\GOTHGBT.AFF ,0.05 ,txt 1.0 ;
17=FONTS\AFF\GOTHGRT.AFF ,0.05 ,txt 1.0 ;
18=FONTS\AFF\GOTHITT.AFF ,0.05 ,txt 1.0 ;
19=FONTS\AFF\GREEKS.AFF ,0.05 ,txt 1.0 ;
20=FONTS\AFF\GREEKC.AFF ,0.05 ,txt 1.0 ;
etc ….....
Nazwy, jak i ścieżki do zbiorów czcionek są dowolne i mogą być zmieniane. Nazwy wzorów czcionek (w dostarczanej konfiguracji zgodne z nazwą zbiorów) dostępne w menu wyboru (zmiany) czcionki, są zadeklarowane w zbiorach źródłowych wzorów czcionek.
Niektóre narodowe znaki diakrytyczne uzyskuje się poprzez kombinację klawisza {Alt} lub {Alf Gr} oraz łacińskiego odpowiednika znaku np.: ą={Alt-a}, ć={Alt-c}. W zależności od aktywności klawisza {Caps Lock} lub {Shift} duże znaki uzyskuje się przez kombinację np: {Alt-A} (przy aktywnym klawiszu {Caps Lock} lub {Alt-Shift-a} przy nieaktywnym {Caps Lock}.
Znak "Ź" i "ź" uzyskuje się w kombinacji klawiszy -odpowiednio - {Alt-X} i {Alt-x}.
Udostępniono również znaki specjalne, mające zastosowanie przy opisie detali konstrukcyjnych, litery greckie oraz symbole matematyczne.
Poniżej obraz klawiatury z dostępnymi znakami specjalnymi w kombinacji z klawiszami {Alt}, {Alt-Shift}, {Alt Gr} and {Alt Gr-Shift}:
Znaki specjalne dostępne są we wybranych wzorach czcionek, jak STANDARD, SIMPLEX, ISO, POLTECH, POLTECH1.
Okno dialogowe posiada przyciski ułatwiające formatowanie tekstu. Okno to jest też wyposażone w funkcje kopiowania, wstawiania tekstu z innych źródeł (edytorów tekstu, stron internetowych itd.).
Z uwagi na wykorzystanie w oknie edycyjnym typowej czcionki systemowej, tekst wielowierszowy ma ograniczony dostęp do znaków specjalnych.
Często zachodzi potrzeba, aby rysowane odcinki miały zadaną szerokość, większą od szerokości dostępnej w programie linii najgrubszej. Takim obiektem w programie AlfaCAD jest tzw. "ślad". Szerokość poszczególnych segmentów śladu (odcinków) może być stała bądź zmienna. Wskazane punkty końcowe poszczególnych odcinków śladu leżą na jego osi podłużnej lub są przesunięte względem osi (ślad niesymetryczny).
Program automatycznie wylicza skosy w taki sposób, aby połączyć poszczególne segmenty. Fakt ten sprawia, że każdy segment rysowany jest dopiero wtedy, gdy wskazany został punkt końcowy kolejnego odcinka, a krawędź łącząca poszczególne sektory leży na dwusiecznej kąta wyznaczonego przez połączone odcinki. Krawędzie początkowe i końcowe śladu (sekwencji odcinków łamanej) są prostopadłe do osi wzdłużnej odpowiednio pierwszego i ostatniego odcinka. Ślad wypełniony jest tłem w kolorze zgodnym z aktualnie zadanym kolorem linii, podobnie jak brzegi śladu, przy czym brzeg linii rysowany jest linią grubą.
Wypełnienie wnętrza śladu kreślone będzie na ploterze tym samym pisakiem jaki zostanie przydzielony kolorowi i grubości linii którą rysowane są brzegi śladu.
W celu narysowania śladu bez wypełnienia jego wnętrza należy posłużyć się łamaną zamkniętą rysowaną w funkcji /Linia/ lub /Polilinia/ bądź obiektem "2-linia".
Po zainicjowaniu funkcji /Rysuj//Ślad/ program udostępnia w menu pomocniczym dodatkową opcję /Ślad/. Jej wybór pozwala m.in. na ustalenie (zmianę) szerokości (grubości) śladu.
Szerokość śladu można też zadać bezpośrednio w górnej linii edycyjnej, po uprzednim naciśnięciu klawisza {Tab}, podobnie jak ma to miejsce przy wprowadzaniu innych wartości w postaci liczbowej.
Szerokość śladu wyświetlana jest stale w linii parametrów i poprzedza wartości współrzędnych rysowanego odcinka. Szerokość śladu podaje się w zadanej skali oraz jednostkach.
Przesunięcie osi określa położenie (w jednostkach i zadanej skali) osi geometrycznej śladu od osi definiującej odcinek śladu. Wartość dodatnia oznacza, że oś definiująca leży poniżej osi geometrycznej ("poniżej" stanowi umowne określenie strony przy założeniu, że punkt początkowy odcinka leży po lewej stronie, a punkt końcowy - po prawej. Dla odcinka pionowego, dolna strona leży na prawo od osi odcinka przy założeniu że punkt początkowy leży poniżej punktu końcowego).
Wartość przesunięcia osi można zmienić w menu pomocniczym w opcji /Ślad/.
Parametr "Polilinia" stanowiący jedną z pozycji menu pomocniczego /Ślad/ określa, czy rysowany ślad stanowi blok (polilinię) czy też poszczególne odcinki stanowią pojedyncze obszary 4-kątne. Zmiana parametru w trakcie rysowania śladu powoduje zakończenie lub rozpoczęcie kolejnej sekwencji polilinii.
Menu pomocnicze /Ślad/ obejmuje też opcję usuwania ostatniej sekwencji odcinków bez konieczności opuszczania funkcji i użycia funkcji edycyjnej.
Usunięcie ostatniego (bądź innego) odcinka sekwencji (segmentu śladu) jest możliwe jedynie po uprzednim rozbiciu śladu przy pomocy funkcji edycyjnych na pojedyncze segmenty (obszary czworokątne).
2-linia i 3-linia stanowią złożone obiekty składające się z 2 linii tworzących kontur śladu lub 2 linii konturu oraz osi śladu w postaci linii jednopunktowej.
Szerokość poszczególnych segmentów śladu (odcinków) może być stała bądź zmienna. Wskazane punkty końcowe poszczególnych odcinków śladu leżą na jego osi podłużnej lub są przesunięte względem osi (ślad niesymetryczny).
Program automatycznie wylicza skosy w taki sposób, aby połączyć poszczególne segmenty. Fakt ten sprawia, że każdy segment rysowany jest dopiero wtedy, gdy wskazany został punkt końcowy kolejnego odcinka, a krawędź łącząca poszczególne sektory leży na dwusiecznej kąta wyznaczonego przez połączone odcinki. Krawędzie początkowe i końcowe śladu (sekwencji odcinków łamanej) są prostopadłe do osi wzdłużnej odpowiednio pierwszego i ostatniego odcinka. Brzeg śladu rysowany jest linią o bieżącym kolorze i grubości linii.
Po zainicjowaniu funkcji /Rysuj//2-linia/ lub /3-linia/ program udostępnia w menu pomocniczym dodatkową opcję /Ślad/. Jej wybór pozwala m.in. na ustalenie (zmianę) szerokości (grubości) śladu (2-linii lub 3-linii).
Szerokość śladu można też zadać bezpośrednio w górnej linii edycyjnej, po uprzednim naciśnięciu klawisza {Tab}, podobnie jak ma to miejsce przy wprowadzaniu innych wartości w postaci liczbowej.
Szerokość śladu wyświetlana jest stale w linii parametrów i poprzedza wartości współrzędnych rysowanego odcinka. Szerokość śladu podaje się w zadanej skali oraz jednostkach.
Przesunięcie osi określa położenie (w jednostkach i zadanej skali) osi geometrycznej śladu od osi definiującej odcinek śladu. Wartość dodatnia oznacza, że oś definiująca leży poniżej osi geometrycznej ("poniżej" stanowi umowne określenie strony przy założeniu, że punkt początkowy odcinka leży po lewej stronie, a punkt końcowy - po prawej. Dla odcinka pionowego, dolna strona leży na prawo od osi odcinka przy założeniu że punkt początkowy leży poniżej punktu końcowego).
Wartość przesunięcia osi można zmienić w menu pomocniczym w opcji /Ślad/.
Parametr "Polilinia" stanowiący jedną z pozycji menu pomocniczego /Ślad/ określa, czy rysowany ślad stanowi blok (polilinię) czy też poszczególne odcinki stanowią pojedyncze linie. Zmiana parametru w trakcie rysowania śladu powoduje zakończenie lub rozpoczęcie kolejnej sekwencji polilinii.
Menu pomocnicze /Ślad/ obejmuje też opcję usuwania ostatniej sekwencji odcinków bez konieczności opuszczania funkcji i użycia funkcji edycyjnej.
Usunięcie ostatniego (bądź innego) odcinka sekwencji (segmentu śladu) jest możliwe jedynie po uprzednim rozbiciu śladu przy pomocy funkcji edycyjnych na pojedyncze linie.
Prostokąt stanowi polilinia w kształcie prostokąta. Program oczekuje na wskazanie 2 punktów stanowiących przeciwległe wierzchołki prostokąta, bądź na wskazanie pierwszego wierzchołka i podania długości obydwu boków.
W trybie prostopadłości boki prostokąta są równoległe do osi układu równań (globalnego lub lokalnego).
Po zainicjowaniu funkcji program oczekuje na wskazanie punktu stanowiącego pierwszy wierzchołek prostokąta, a następnie drugiego punktu będącego wierzchołkiem przeciwległym. W czasie przesuwania kursora przed wskazaniem drugiego punktu, w wierszu parametrów wyświetlane są dynamicznie zmieniające się długości boków. Może być to pomocne przy definiowaniu wielkości prostokąta.
Obydwa punkty można wstawić posiłkując się dowolnymi funkcjami lokalizacji punktu względem innych obiektów.
Po zainicjowaniu funkcji program oczekuje na wskazanie punktu stanowiącego pierwszy wierzchołek prostokąta. Po wskazaniu punktu, podczas ruchu kursora wyświetlane są aktualne wartości boków prostokąta. Po naciśnięciu klawisza {TAB} można te wartości zadać liczbowo lub w postaci wyrażenia matematycznego posługując się funkcjami kalkulatora.
Funkcja /Szkic/ pozwala narysować "odręcznie" dowolne krzywe. Sposób szkicowania przy pomocy urządzenia wskaźnikowego zbliżony jest do szkicowania ołówkiem przy czym każdorazowe naciśnięcie klawisza {LMB} lub {Enter} powoduje naprzemian "opuszczenie" ołówka lub jego "podniesienie".
Linia szkicowa budowana jest jako łamana złożona z odcinków (w postaci zintegrowanego bloku) o zadanej długości. Długość elementarnego odcinka ustalana jest w opcji /Szkic/ menu pomocniczego. Minimalna długość odcinka ma wartość równą dokładności rysunku ustalaną w opcji /Parametry/ menu głównego. Kolor oraz typ i grubość linii szkicowej odpowiada aktualnym parametrom linii ustalanym w opcji /Parametry/ menu pomocniczego.
W zależności od aktualnego trybu prostopadłości, składowe odcinki linii szkicowej są równoległe do jednej z osi globalnego (lokalnego) układu współrzędnych, bądź tworzą z nimi dowolny kąt.
Linia szkicowa odpowiada strukturalnie polilinii złożonej z odcinków o stałej, zadeklarowanej długości.
Po zainicjowaniu funkcji /Rysuj//Szkic/ program udostępnia w menu pomocniczym dodatkową opcję /Szkic/. Jej wybór pozwala m.in. na ustalenie (zmianę) długości wektora szkicowego wyrażonej w milimetrach. Mniejsza długość wektora szkicowanego pozwala na uzyskanie większej dokładności rysunku przy większej jednak zajętości pamięci.
Menu pomocnicze /Szkic/ obejmuje też opcję usuwania ostatniej linii szkicowej bez konieczności opuszczania funkcji i użycia funkcji edycyjnej. Usuwanie fragmentu linii szkicowej można realizować przy pomocy funkcji edycyjnych podobnie jak w przypadku polilinii.
"Punkt" jest obiektem abstrakcyjnym nie mającym swojej reprezentacji na wydruku. Służy on jedynie lokalizacji innych obiektów.
"Punkt" może mieć różny typ wybierany w menu pomocniczym /Typ punktu/:
/Normalny/
/punkt Bazowy/
/Zacisk/
/Połączenie/
Punkt "Normalny" na ekranie monitora reprezentowany jest on jako krzyż zbudowany z linii przecinających się pod kątem prostym, przy czym oś jednej z linii biegnie pod kątem 45° do osi X globalnego układu współrzędnych.
W funkcjach edycyjnych i lokalizacyjnych punkt traktowany jest jak obiekt rzeczywisty, wskazywanie więc punktu może ograniczać się do wskazania dowolnego fragmentu symbolu graficznego punktu. Symbol graficzny punktu definiuje punkt w układzie współrzędnych leżący na przecięciu linii krzyża.
Typ "Zacisk"
oznacza element aparatu w postaci zacisku (np. w symbolach
elektrycznych). Jeżeli zacisk występuje w bloku razem z opisem
(tekstem typu "nazwa
zacisku") i blok
ten ma zadeklarowany typ rozpoczynający się znakiem "*",
interpretowany jest jako zacisk aparatu o danej nazwie (numerze).
Typ
"Połączenie"
wykorzystywane są jedynie w schematach elektrycznych do zaznaczania
połączeń przewodów.
Symbol graficzny punktu normalnego, bazowego oraz typu zacisk jest widoczny na ekranie (jeżeli włączona jest opcja - "Widoczność punktu"), nie jest jednak drukowany ani kreślony. Typ Połączenie jest drukowany.
Cechą szczególną obiektu typu Zacisk jest rozcinanie linii na której leży (w funkcji ciągnięcia) jak również ciągnięcia linii której koniec leży w punkcie wstawienia zacisku (pod warunkiem włączenia opcji - odpowiednio - /Rozcinanie linii/ i /Ciągnięcie linii/ w funkcji /Parametry/ menu pomocniczego). Cecha ta jest wykorzysywana na rysunkach schematów elektrycznych.
W menu pomocniczym, w opcji /Parametry/ dostępne są następujące opcje dotyczące punktów:
/Widoczność punktu / [T/N]
/Rozmiar punktu / [mm]
Parametr widoczności punktu pozwala na uzyskanie rzeczywistej postaci graficznej rysunku na monitorze, zgodnej z postacią rysunku na wydruku, poprzez rezygnację z wyświetlania symboli punktów jako pomocniczych, abstrakcyjnych obiektów. Parametr ten jest parametrem globalnym. Wyświetlanie zdefiniowanych uprzednio punktów może być przywrócone poprzez właściwe przyjęcie wartości parametru.
Parametr rozmiaru punktu służy odpowiedniemu doborowi wielkości symbolu graficznego punktu w zależności od złożoności graficznej rysunku i skali edycji na ekranie. Zwiększenie rozmiaru punktu ułatwia jego wskazywanie (np. w funkcjach lokalizacyjnych), zmniejszenie rozmiaru zwiększa na ekranie czytelność innych obiektów. Rozmiar punktu wyrażony jest w milimetrach.
Kolor linii symbolu może być różny dla każdego punktu i odpowiada on aktualnemu kolorowi linii zadanemu w opcji /Parametry/ menu pomocniczego.
Parametry widoczności punktu oraz jego rozmiaru zapamiętywane są w bazie danych każdego rysunku i przywracane są przy jego ponownej edycji.
Program AlfaCAD umożliwia rysowanie krzywej stanowiącej wykres dowolnej funkcji możliwej do zdefiniowania przy pomocy funkcji dostępnych w kalkulatorze (podobnie jak ma to miejsce przy zadawaniu wartości liczbowych w linii edycyjnej).
Wykres stanowi w zasadzie polilinię złożoną z segmentów prostoliniowych których długość rzutu na oś X odpowiada dokładności aproksymacji.
Wykres podlega tym samym funkcjom edycyjnym (wycinanie, obcinanie itp.) jak dowolna polilinia. Generowanie wykresu polega na kolejnym obliczaniu wartości rzędnej dla rosnącej z krokiem dx odciętej a następnie łączeniu sąsiednich punktów odcinkiem stanowiącym kolejny segment polilinii. Jeżeli wartość funkcji przekracza zakres liczb rzeczywistych dostępnych w programie ALFPRO ( 3.4 E-38 < y < 3.4 E+38 ), program komunikuje o wystąpieniu nadmiaru ignorując wynik operacji i przechodząc do obliczania kolejnych wartości funkcji.
Program oczekuje na wskazanie punktu początkowego wykresu oraz punktu końcowego (zakresu odciętej funkcji). Wykres przechodzi przez pierwszy ze wskazanych punktów.
Wykres funkcji aproksymowany jest łamaną (polilinią) o zadeklarowanej dokładności. Dokładność ustalana jest przez zadeklarowanie kroku dx z którym obliczane będą wartości funkcji. Po zainicjowaniu funkcji rysowania wykresu, program udostępnia w menu pomocniczym opcję /Wykres/ której menu obejmuje m.in. opcję /Krok dx/. Wartość kroku dx wyrażona jest w zadeklarowanej skali oraz jednostkach danego rysunku.
Menu pomocnicze /Wykres/ pozwala na wybór (określenie) postaci funkcji której wykres ma być wykreślony. Menu obejmuje opcję /Bieżący/ oraz nazwy predefiniowanych funkcji. Po wyborze opcji /Bieżący/, w linii edycyjnej wyświetlana jest postać ostatnio zdefiniowanej funkcji. Może być ona dowolnie zmieniona, wybrana z notatnika itd.
Pozostałe opcje zawierają wzory funkcji predefiniowane w zbiorze konfiguracyjnym ALFACAD.INI w grupie zmiennych [Wykres]. W grupie tej można zdefiniować dowolny zestaw funkcji w postaci deklaracji:
Nazwa_funkcji = postać_funkcji np.:
[Wykres]
SECANS=1/(cos(x))
Lok Angesiego=pow(a,3)/((a*a)+(x*x))
AlfaCAD pozwala na rysowanie wielomianowe krzywych Béziera. Każda krzywa jest definiowana za pomocą łamanej kontrolnej, składającej się z punktów kontrolnych.
Krzywa Béziera definiowana jest za pomocą zestawu n + 1 punktów kontrolnych, gdzie n stanowi stopień wielomianu.
AlfaCAD do obliczania punktów stosuje wielomiany Bernsteina. Pierwszy i ostatni punkt zawsze wyznaczają początek i koniec krzywej, natomiast punkty środkowe (jeśli istnieją) zazwyczaj nie leżą na krzywej.
W celu uproszczenia rysowania i edycji krzywych Béziera, AlfaCAD ogranicza stopień wielomianu do kwadratowych (drugiego stopnia, z trzema punktami kontrolnymi) oraz sześciennych (trzeciego stopnia, z czterema punktami kontrolnymi). Krzywe Béziera mogą jednak stanowić ciągłe polilinie, przy czym krzywe posiadają wspólną styczną w punkcie wspólnym sąsiednich krzywych, tworząc w ten sposób łagodne przejście pomiędzy krzywymi.
Sposób rysowanie pojedynczej krzywej nie odbiega zasadniczo od sposobu rysowania polilinii złożonej z 3 lub 4 segmentów liniowych. Pierwszy punkt i ostatni zawsze początek i koniec na krzywej. Punkty pośrednie zwykle nie leżą na krzywej, co widoczne jest podczas rysowania krzywej której ślad jest rysowany dynamicznie podczas zaznaczania punktów kontrolnych. Podczas rysowania krzywej, manu pomocnicze zawiera opcje różne od tych które dostępne są podczas rysowania polilinii lub łamanej, i obejmują one:
/Sześcienne/Kwadratowe/ (stopień wielomianu)
/Kwadratowe tym razem/ (zakończenie krzywej po wskazaniu 3 punktów kontrolnych nawet wtedy kiedy wybrano domyślnie krzywe sześcienne)
/Polilinia/ (grupowanie sekwencji krzywych we wspólną polilinię / blok)
/Usuń/
(usunięcie
ostatnio rysowanej krzywej)
/kontynuacja/
(kontynuowanie
rysowania krzywej poprzez zaczepienie na końcu innego obiektu, jak
linia, łuk, krzywa beziera, gdzie pierwszy punkt kontrolny leży w
punkcie końcowym wskazanego obiektu, a drugi punkt kontrolny
wyznacza wektor równoległy do prostej, lub styczny do łuku lub innej
krzywej Béziera w punkcie zaczepienia, tworząc w ten sposób łagodne
przejście pomiędzy wskazanym elementem i rysowaną krzywą)
Krzywe Béziera rysowane są sekwencyjnie aż do opuszczenia funkcji klawiszem {RMB} lub {Esc}. Oznacza to, że tak pojedyncze krzywe jak i polilinie złożone z krzywych tworzą ciąg krzywych z łagodnym przejściem pomiędzy segmentami, gdzie segmenty posiadają punkt wspólny i posiadają wspólną styczną w tym punkcie. Cecha ta jest niezależna od trybu ortogonalności, przy czym zawsze istnieje możliwość zmiany kierunku pierwszego wektora z równoległego do stycznej poprzedniej krzywej, do prostopadłego, poprzez cofnięcie wskaźnika do punktu początkowego i zmianę ruchu wskaźnika na prostopadły. Nie jest to jednak cecha wykorzystywana często, zwykle celem użycia krzywej Béziera jest uzyskanie łagodnej, ciągłej krzywej. W aktualnej wersji programu, w celu uproszczenia edycji, zastosowano podstawowe krzywe wielomianów drugiego i trzeciego stopnia. W przyszłych wersjach programu stopień wielomianu zostanie rozszerzony.
4.17.
Aplikacje
Grupa funkcji specjalnych, zaprojektowanych dla potrzeb różnych branż, jako standardowe funkcje AlfaCAD lub jako funkcje aplikacyjne.
Przykładem funkcji aplikacyjnej zaimplementowanej jako funkcja zintegrowana, jest :
/Zbrojenie/
Funkcja pozwala na szybkie zaprojektowanie wkładki zbrojeniowej konstrukcji żelbetowej, np. belki, stropu, ławy lub płyty fundamentowej, słupa lub innej bardziej złożonej konstrukcji.
„Zbrojenie” stanowi polilinię, i tak jest ona rysowana w sposób identyczny z typową polilinią programu AlfaCAD, złożoną z linii i łuków, następnie uzupełniona automatycznie wymiarowaniem wkładki w zakresie długości każdego z segmentów wkładki, oraz całkowitą długością oraz średnicą wkładki wybranej przy inicjacji funkcji.
Wkładka rysowana jest aktualnie wybranym kolorem danej warstwy, teksty wymiarowe, w zakresie wysokości tekst, koloru oraz czcionki dziedziczone są z parametrów wymiarowania, możliwych do zmiany w pomocniczym menu funkcji /Wymiarowanie/ oraz zapamiętywanych w każdym rysunku, oraz w rysunku prototypowym.
4.18. Powtórz ostatnią funkcję rysowania
AlfaCAD pamięta ostatnią wykonaną funkcję rysowania. Aby to powtórzyć, wystarczy zaakceptować domyślne opcje kolejnych menu wskazywane przez program klawiszem {Enter} lub {LMB}. Domyślne opcje odpowiadają dokładnie ostatnio wybranym, co prowadzi do ponownego zainicjowania ostatnio wykonanej funkcji. Możesz także użyć klawisza skrótu {Bspc}, aby uzyskać dostęp do ostatniej funkcji rysowania.