2. Pierwsze kroki z AlfaCAD

Jednym z najistotniejszych problemów technik projektowania wspartego komputerem jest komunikowanie się projektanta z maszyną. Aby wykonać rysunek techniczny należy wprowadzić dużą liczbę obiektów i umieścić je w ściśle ustalonych punktach. Zagadnienie to jest tym trudniejsze im większy jest format rysunku z uwagi na ograniczone do wielkości ekranu pole edycji. Niniejszy rozdział zawiera informacje niezbędne do rozpoczęcia pracy z programem. Nie wyczerpuje on oczywiście problemu komunikacji projektanta z maszyną ale pozwala na rozpoczęcie pracy.

2.1. Konwencje zapisu. Terminologia

Poniżej opisane są ogólne konwencje przyjęte w programie AlfaCAD oraz w niniejszym podręczniku.

2.1.1. Oznaczenia klawiszy

Oznaczenia klawiszy używanych w czasie edycji umieszczone są w nawiasach {}, np. {Enter},{Esc}, {Tab}, {Caps Lock}, {Shift}, {Ins}, {Alt}, {Ctrl}, także dla klawiszy funkcyjnych {F1} {F2}, {F3}, {F4} ... .

Jeżeli dana operacja inicjowana jest kombinacją klawiszy specjalnych, są one opisane we wspólnych nawiasach np.: {Ctrl-F1}.

Nazwy klawiszy kombinacji rozdzielone są zawsze znakiem "-". Klawisze urządzenia wskaźnikowego oznaczone są następująco:

• lewy klawisz {LMB} (left mouse button)

• prawy klawisz {RMB} (right mouse button)

• środkowy klawisz {MMB} (middle mouse button)

W większości przypadków {LMB} jest równoważny {Enter} a {RMB} jest równoważny {Esc}.

Klawisze sterujące ruchem kursora oznaczone są następująco:

• w górę {KG}

• w dół {KD}

• w prawo {KP}

• w lewo {KL}

Efekt użycia klawiszy {KG} i {KD} jest równoważny ruchowi wertykalnemu myszy, a klawiszy {KP} i {KL} - ruchowi horyzontalnemu.

2.1.2. Konwencje zapisu

Teksty oraz wartości wprowadzane w trybie dialogowym przez użytkownika przedstawione są w postaci tekstu umieszczonego pomiędzy znakami cudzysłowu np.: "Program AlfaCAD". Wartości proponowane wymagają zaakceptowania bądź zmiany i są one przedstawione w podręczniku w postaci tekstu umieszczonego w nawiasach prostokątnych [].

Komunikaty wyświetlane przez program przedstawiane są tu w postaci tekstu umieszczonego pomiędzy znakami <> np.:

<Rysunek nie uaktualniony. Uaktualnić ? (Tak / Nie):> [T]

Jeżeli wartość proponowana nie musi być zmieniana, to wystarczy naciśnięcie samego klawisza {Enter}.

Nazwy pól menu (opcje) umieszczone są w treści podręcznika pomiędzy znakami /.../ np. /Rysuj/.

2.1.3. Nazwy plików

Zbiory rysunków otrzymują standardowe rozszerzenie '.ALF' .

Zbiory bloków (elementów katalogowych) otrzymują standardowe rozszerzenie '.ALX' .

Przy zapisie zbioru rysunku, program sprawdza, czy na dysku (na bieżącym urządzeniu i katalogu) występuje już zbiór o tej nazwie. Jeżeli występuje, jego nazwa zostaje zmieniona poprzez dodanie lub zmianę rozszerzenia na 'BAK' po czym następuje zapis zbioru rysunku. Umożliwia to edycję poprzedniej wersji danego rysunku traktowanej jako kopia archiwalna.

2.2. Rozpoczęcie pracy z AlfaCAD'em

2.2.1. Instalacja programu

Program instalacyjny pozwala na zainstalowanie pakiety AlfaCAD wraz z załączonymi bibliotekami.

2.2.2. Uruchomienie programu

Katalog ALFACAD zawiera główny program startowy:

ALFACADPL.EXE

Program instalacyjny tworzy na pulpicie skrót do programu.

Program AlfaCAD skojarzony jest plikami z rozszerzeniem nazwy .alf . Podwójne kliknięcie w przeglądarce pliku z rozszerzeniem .alf automatycznie otworzy nowe okno AlfaCAD wraz z edycją wskazanego pliku.

Program AlfaCAD może być uruchamiany z parametrem, którym jest nazwa pliku rysunku, wraz ze ścieżką do pliku.

Jeżeli plik rysunku o podanej nazwie nie istnieje, nazwa zostanie przypisana nowemu plikowi, w którym zapisany zostanie tworzony rysunek.

Jeżeli zbiór o podanej nazwie istnieje, zostanie on załadowany do pamięci i poddany edycji.

Zachowanie wersji archiwalnej zbioru przy uaktualnianiu jest możliwe jedynie w przypadku podania nazwy bez rozszerzenia (program nadaje automatycznie rozszerzenie '.ALF' chyba że użytkownik poda rozszerzenie własne).

Jeżeli zostanie wyspecyfikowana w nazwie ścieżka dostępu (dysku i katalogu) plik zostanie zapisany we wskazanym katalogu, w przeciwnym razie - w katalogu domyślnym, którego nazwa oraz nazwa urządzenia może być dowolnie konfigurowana przez użytkownika, jako zmienna:

Rysunki

(patrz opis zbioru konfiguracyjnego 'ALFACAD.INI').

Nazwa pliku rysunku nie musi być podawana przy uruchomieniu programu. W tym przypadku program umożliwia edycję nowego rysunku (oraz jego zapisu na dysk po podaniu nazwy), lub inicjacji innego rysunku.

Rysunek prototypowy

Środowisko w jakim powstaje nowy rysunek definiuje zestaw parametrów, których pierwotne wartości przyjmowane są jako tzw. domyślne (zawarte w kodzie programu) bądź odczytywane są z pliku tzw. 'rysunku prototypowego'. Ideą rysunku prototypowego jest wykorzystanie jednego lub wielu uprzednio przygotowanych zbiorów rysunków w postaci najczęściej pustych arkuszy rysunkowych ale o odpowiednio dobranym formacie, zdefiniowanych jednostkach i skali rysunkowej, zadeklarowanych warstwach rysunkowych, parametrach wymiarowania itp. Rysunki prototypowe mogą jednak zawierać dowolne prymitywy graficzne, np. ramkę i tabliczkę rysunkową. Użytkownik może wykorzystywać wiele różnych rysunków prototypowych. Nazwa pliku rysunku prototypowego może być deklarowana na kilka sposobów. Domyślnym plikiem prototypowym jest plik PROTOTYP.ALF aczkolwiek każdy nowo tworzony rysunek może bazować na uprzednio wybranym dowolnym rysunku prototypowym. Służy temu funkcja Dysk->Nowy rysunek->nowy z Prototypu

Aby usprawnić projektowanie, wskazane jest przygotowanie zestawu rysunków prototypowych różnych formatów z naniesionymi ramkami, tabliczką rysunkową, znakiem firmowym, z odpowiednio zdefiniowanymi zmiennymi wymiarowania w zależności od typu rysunku (np. odpowiednio dla danej branży projektowej).

2.3. Wprowadzanie poleceń

Wszystkie polecenia można wywoływać bezpośrednio z klawiatury posługując się jednoznakowymi skrótami klawiszowymi widocznymi w menu. Aby rozpocząć przykładowo rysowanie linii, wystarczy podać z klawiatury następującą sekwencję komend: {R} {L} co stanowi skrót sekwencji komend /Rysuj//Linia/.

Program oczekuje na wskazanie początkowego punktu pierwszego odcinka linii. W celu wskazania punktu należy nacisnąć {LMB} lub {Enter} bądź też - posiłkując się funkcjami pomocniczymi - zorientować punkt względem innych obiektów na rysunku. W punkcie położenia kursora zaznaczony zostanie początek odcinka linii a edytor oczekuje na kolejne polecenie.

Polecenia można podawać też poprzez wybór odpowiedniej opcji menu naciśnięcie {LMB} lub {Enter}.

W każdej sytuacji sterowanie ruchem kursora tak w polu edycji jak i w menu odbywa się przy pomocy klawiszy {KG}, {KD}, {KP}, {KL} lub horyzontalnego i wertykalnego ruchu myszy. Po przyjęciu przez program polecenia, żąda on najczęściej podania stosownych wartości oraz wskazania punktu (bądź punktów) w którym np. obiekt zostanie umieszczony. Po przyjęciu wszystkich potrzebnych wartości, program odpowiednio do danego polecenia modyfikuje rysunek i powraca do trybu przyjmowania poleceń.

Podstawowym stanem edytora jest oczekiwanie na polecenie bez wyświetlania jakiegokolwiek menu. Menu główne zostaje wyświetlone po naciśnięciu klawisza {LMB} lub {Enter} z poziomu stanu podstawowego. Wielokrotne naciskanie klawisza {Esc} pozwala na powrót z dowolnego poziomu menu do menu głównego. Menu funkcji AlfaCAD nie przekracza 3 poziomów menu. Stan podstawowy edytora umożliwia swobodne poruszanie się po całym arkuszu rysunkowym poprzez ruch kursora.

Przemieszczanie się po dowolnych partiach arkusza w ograniczonym polu edycji monitora ułatwia aktywny tryb automatycznej panoramizacji rysunku tzn. przesuwanie się arkusza rysunku względem pola edycji ekranu w wyniku przemieszczenia kursora do krawędzi pola edycji.

2.3.1. Wprowadzanie poleceń z klawiatury

Polecenia wydawane z klawiatury stanowią sekwencję skrótów klawiszowych. W stanie podstawowym edytora nie jest konieczne rozwinięcie menu głównego dla wyboru jednej z jego opcji. Jeżeli użytkownik pamięta znaki kluczowe poleceń menu głównego, może ich użyć bez potrzeby rozwijania menu. Klawiatura służy też do wprowadzania wartości numerycznych oraz tekstowych. Wprowadzanie wartości w każdym przypadku musi być zakończone klawiszem {Enter}. Do wprowadzania wartości służy linia edycyjna u góry ekranu.

Program w wielu przypadkach proponuje wartości domyślne (lub bieżące). Wartość taka jest wyróżniana przez jej podświetlenie. Akceptacja tych wartości polega na naciśnięciu klawisza {Enter}. Użycie klawiszy obsługi kursora {KP}, {KL}, {Home}, {End} powoduje przejście do trybu edycji proponowanej wartości (co sygnalizowane jest likwidacją podświetlenia proponowanego tekstu) i przemieszczenie kursora wzdłuż proponowanego łańcucha odpowiednio : o jeden znak w prawo, o jeden znak w lewo, do pierwszego znaku łańcuch oraz na koniec łańcucha. Wykonanie ruchu kursora interpretowane jest jako rozpoczęcie edycji proponowanego łańcucha z zachowaniem pewnego jego fragmentu. To samo dotyczy klawiszy {Bspc} oraz {Del} (kasowanie znaku przed i za kursorem). Łańcuch może być dowolnie modyfikowany. Użycie po wyświetleniu wartości proponowanej innego klawisza, powoduje usunięcie wartości proponowanej w całości i rozpoczęcie edycji nowego łańcucha co w przypadku potrzeby całkowitej zmiany jego treści zwalnia od konieczności kasowania kolejno wszystkich znaków.

2.3.2. Wprowadzanie poleceń z menu rozwijanego

Wprowadzanie poleceń poprzez wybór opcji menu jest najwygodniejszą formą wyboru funkcji. Istotną cechą programu rozgraniczenie pomiędzy kursorem w oknie menu i kursorem pola edycyjnego rysunku. Przy rozwijaniu i wyborze opcji menu (dowolnego poziomu) kursor pola edycyjnego pozostaje w niezmienionym punkcie. Przyspiesza to lokalizację rysowanego obiektu a ruch urządzenia wskaźnikowego (związanego z kursorem) ograniczony jest do minimum.

Menu rozwijane jest wielopoziomowe. W zależności od funkcji, wyświetlanych może być jednocześnie kilka menu przy czym zawsze jedynie ostatnie z nich jest aktywne. Klawisz {RMB} lub {Esc} powoduje powrót do menu poziomu wyższego.

Poza menu rozwijanym w kierunku pionowym, program wyposażony jest w grupę funkcji inicjowanych z poziomu menu rozwijanego w kierunku poziomym. Jest to tzw. menu pomocnicze, zawierające polecenia lokalizacji względem wybranego punktu szczególnego, zmiany skali ekranu (zbliżenia), zmiany koloru, warstwy, typu i grubości linii, wyznaczania odległości lub kąta (funkcja tzw. miary), wreszcie zmiany parametrów unikalnych dla aktywnej w danej chwili funkcji (np. wymiarowania).

Każda opcja menu pomocniczego związana jest z menu niższego poziomu rozwijanego w kierunku pionowym. Menu usługowe może być uaktywnione przy pomocy klawisza spacji {Spc}, {Ins} bądź środkowego klawisza myszy {MMB} w dowolnej chwili (także w trakcie wykonywania innej funkcji).

2.3.3. Wprowadzanie poleceń przy pomocy klawiszy funkcyjnych

Niektóre polecenia, używane najczęściej, mogą być podawane również przy pomocy klawiszy funkcyjnych bądź ich kombinacji. Właściwe kombinacje klawiszy funkcyjnych podane są w wybranych polach menu funkcji. Klawisze funkcyjne realizują najczęściej sekwencję poleceń bez potrzeby podawania każdego z nich za pomocą klawiatury bądź wyboru z menu. Używanie klawiszy funkcyjnych zwiększa szybkość pracy z programem i redukuje liczbę podawanych przez użytkownika poleceń. Przykładem jednego z najczęściej używanych klawiszy funkcyjnych jest klawisz {F8} przełączający na przemian tryb prostopadłości linii.

2.4. Wprowadzanie danych

Po wydaniu polecenia należy zwykle podać dodatkowe informacje. Przy poleceniach rysowania prymitywów graficznych wymagane jest na przykład wskazanie miejsce, gdzie element ma zostać umieszczony. W innych poleceniach trzeba zadać wartości parametrów, wpisać tekst bądź nazwę pliku dyskowego. Jeżeli wprowadzone dane są niewłaściwego rodzaju (formatu), wyświetlany jest komunikat informujący o błędnych danych (najczęściej nieprawidłowym formacie liczby całkowitej lub rzeczywistej) po czym program przerywa edycję wartości bez ich zmiany lub też oczekuje na prawidłowe dane. Sposób wprowadzania danych jest różny dla różnych poleceń. Edycja danych może być realizowana w linii edycyjnej u góry ekranu, w oknie dialogowym, a nawet bezpośrednio w polu edycji współrzędnych X,Y układu oraz polu edycji parametrów obiektu (dla linii są to współrzędne lokalne w układzie globalnym lub lokalnym, dla okręgu natomiast jest to promień). Sposoby wprowadzania danych są szeroko opisane w rozdziałach poświęconych poszczególnym poleceniom.

Poniżej zamieszczone jest zestawienie klawiszy funkcyjnych (wszystkie skróty klawiszowe wyświetlane są w funkcji „Pomoc” po naciśnięciu klawisza F1)

2.4.1. Wprowadzanie punktów

Wprowadzaniu punktów towarzyszy zawsze wykonanie pewnej operacji związanej z danym punktem. Może nią być np. rysowanie odcinka linii rozpoczynającego się w danym punkcie, umieszczenie tekstu, wskazanie skrajnego punktu bloku, punktu zaczepienia itd. W większości poleceń program komunikuje użytkownika jakiego punktu oczekuje (np. <Linia od punktu>, <Kopiuj - od punktu>).

W niektórych poleceniach, w których należy podać kilka punktów, wyświetlany może być komunikat określający oczekiwaną sekwencję punktów przy czym opis aktualnie oczekiwanego punktu jest podświetlany (np. <Łuk - początek - punkt - koniec>).

Dla poleceń, w których oczekiwana sekwencja punktów może być zmieniana (np. opcje rysowania łuków) wyświetlanie pełnej sekwencji punktów ułatwia użytkownikowi przyjęcie odpowiedniej strategii dla zdefiniowania i umieszczenia obiektu w sposób zgodny z jego intencją.

Punkt powinien być określony jedynie w granicach arkusza rysunkowego. Format arkusza może być jednak zmieniany w dowolnej chwili. Nie występuje więc konieczność ścisłego określenia docelowego formatu arkusza przed przystąpieniem do tworzenia nowego rysunku.

W programie rozróżniana jest lokalizacja kursora (związana między innymi z funkcją "skoku") od lokalizacji punktu na arkuszu.

Współrzędne punktu mogą być określone kilkoma sposobami:

• poprzez wskazanie punktu w polu edycyjnym przy pomocy kursora i naciśnięcie klawisza {LMB} lub {Enter}

• poprzez przejście klawiszem {Tab} w pole edycji współrzędnych układu i zmianę wartości X i Y a następnie zaakceptowanie nowego położenia kursora klawiszem {LMB} lub {Enter}

• poprzez wywołanie menu usługowego ({MMB}, {Spc} lub {Ins}), wybór opcji /Ekran/, dalej opcji /Skok do X, Y/ lub /skok o DX, DY/ a następnie wpisanie w linii edycji wartości - odpowiednio - X i Y nowego położenia kursora np.:
  <X, Y = > 100; 200 {Enter} lub przesunięcia względem aktualnego jego położenia DX i DY np. <dX, dY = > 10; 20 {Enter} . Wartości współrzędnych powinny być rozdzielone znakiem średnika ";" a ich format powinien odpowiadać formatowi liczby rzeczywistej w postaci dziesiętnej lub wykładniczej, np: 100; 200 lub 1.25E4; 2.25E2. Zero nieznaczące części całkowitej nie jest wymagane. Zmienione położenie kursora należy jeszcze zatwierdzić klawiszem {Enter} lub {LMB}.

• poprzez wykorzystanie trybu lokalizacji punktu względem obiektu w celu określenia punktu w stosunku do obiektów istniejących na rysunku (menu usługowe, opcja /Punkt/). Opis trybu lokalizacji punktu względem obiektu znajduje się w dalszej części podręcznika. Wybór punktu w trybie lokalizacji względem obiektu nie wymaga dodatkowego zatwierdzania położenia kursora.

• poprzez zmianę parametrów obiektu (np. współrzędnych odcinka w układzie lokalnym ). Zmiany tej można dokonać w trakcie rysowania obiektu poprzez przejście klawiszem {Tab} w pole edycji parametrów obiektu i zmianę wartości. Zmiana wartości jest równoznaczna z zaznaczeniem punktu bez konieczności zatwierdzania położenia kursora.

2.4.2. Wartości liczbowe

W czasie edycji rysunku, zwykle zachodzi potrzeba wprowadzenia wartości liczbowych. Mogą one wyrażać wartości współrzędnych położenia kursora, wartość wektora przesunięcia bloku, wymiary boków arkusza rysunkowego itp.

W większości przypadków zachodzi potrzeba wprowadzenia wartości w postaci liczb rzeczywistych. Program kontroluje format wprowadzanej liczby komunikując o ewentualnym błędzie przy jej wprowadzaniu. Nieznaczące zero przed kropką dziesiętną nie jest wymagane.

Znakiem rozdzielającym dwie liczby całkowite lub rzeczywiste (np. przy wprowadzaniu obu wartości współrzędnych kursora lub wartości wektora przesunięcia) powinien być znak średnika ";".

Wartości liczbowe wprowadza się najczęściej w linii edycyjnej parametrów obiektu lub współrzędnych kursora, w górnej linii edycyjnej ekranu, po przejściu do niej przy pomocy klawisza {TAB}. Jeżeli w linii edycyjnej wyświetlanych jest aktualnie kilka grup wartości (np. współrzędne lokalne linii i współrzędne globalne położenia kursora), to edycję kolejnych grup wartości uzyskuje się przez kolejne naciśnięcie klawisza {TAB}.

Wprowadzenie wartości liczbowej (po jej uprzednim wpisaniu) uzyskuje się przy pomocy klawisza {Enter}. Opuszczenie pola edycji wartości (bez zmiany uprzedniej wartości) następuje po naciśnięciu klawisza {Esc} . W niektórych przypadkach program automatycznie przechodzi do trybu edycji wartości liczbowych oczekując na ich wprowadzenie (np. przy definiowaniu wielkości niestandardowego arkusza rysunkowego, zadawaniu wielkości tekstu itp.).

2.4.3. Kalkulator

Program AlfaCAD wyposażony został w wielofunkcyjny kalkulator inżynierski pozwalający na podanie przez użytkownika wartości liczbowych jako wynik zadanej operacji arytmetycznej.

Zamiast wartości liczbowej można w polu edycji wartości podać wyrażenie np.:

12*(125/4)*cos(45)

lub
log10(25)

Jeżeli dana funkcja wymaga podania kilku wartości liczbowych, użytkownik może podać wymaganą liczbę wyrażeń arytmetycznych, rozdzielonych (tak jak w przypadku wartości liczbowych) średnikami, bądź też wyrażenia arytmetyczne oraz wartości liczbowe.

Korzystając z "kalkulatora" użytkownik może posiłkować się zmiennymi, definiowanymi w zależności od aktualnych potrzeb. Zmienne te (zadane w postaci liczbowej lub w postaci wyrażenia arytmetycznego) mogą być dowolnie wykorzystywane w następujących po nich wyrażeniach arytmetycznych których wynikiem mają być wymagane w danej operacji wartości liczbowe. Nazwy zmiennych przyjmowane są dowolnie przez użytkownika, przy czym każda nazwa powinna rozpoczynać się od litery i może zawierać litery i cyfry. Podobnie jak wyrażenia arytmetyczne oraz wartości liczbowe, definicje poszczególnych zmiennych powinny być rozdzielone średnikami.

Poniższy przykład prezentuje prawidłowo zadane wartości współrzędnych w postaci wyrażeń arytmetycznych wraz z definicją zmiennych pomocniczych:

a=cos(30); b=(a/2)*sin(45); a*b+(120*4); a*b*2+(180/2.25)

Dostępne funkcje kalkulatora:

• dodawanie +

• odejmowanie -

• mnożenie *

• dzielenie /

• sinus(a) sin(a)

• cosinus(a) cos(a)

• tangens(a) tan(a)

• arcsin(a) asin(a)

• arccos(a) acos(a)

• arctan(a) atan(a)

• pierwiastek kwadratowy z a sqrt(a)

• a do potęgi b pow(a,b)

• ln(a) log(a)

• log(a) log10(a)

• nawiasy ((( )))

Stałe kalkulatora:

• pi (3.1415926535897932385)

• e (2.7182818284590452354)

Przy interpretacji nazw zmiennych (bądź stałych) litery duże i małe nie są przez program rozróżniane. Nazwy funkcji należy jednak podawać zgodnie z podanym wyżej wzorcem (przy pomocy małych liter). Stąd też można zdefiniować własną zmienną (lub funkcję) o nazwie SIN która będzie odróżniana od standardowej funkcji sin . Jeżeli dana funkcja zawiera kilka parametrów (np. a do potęgi b) to parametry powinny być rozdzielone przecinkami (pow(a,b)).

Kalkulator poza możliwością zadawania wartości liczbowych w postaci wyniku wyrażenia arytmetycznego (algebraicznego czy trygonometrycznego), ma też zastosowanie w funkcji rysowania wykresu dowolnej funkcji.

2.4.4. Notatnik

Wszystkie wartości liczbowe wprowadzone w linii edycyjnej oraz treść wszystkich tekstów wprowadzanych na rysunek, przechowywane są w tzw. 'notatniku'. Wielkość notatnika pozwala na przechowywanie maksymalnie około 1000 znaków pisarskich. Wartości liczbowe przechowywane są w notatniku w postaci tekstowej.

Zapis do notatnika następuje automatycznie, przy czym jeżeli wielkość notatnika nie pozwala na umieszczenie kolejnego tekstu, program usuwa z notatnika jeden lub więcej tekstów wprowadzonych najwcześniej zwalniając tym samym miejsce na zapis ostatniego tekstu.

Notatnik umożliwia skorzystanie z jednego z uprzednio wprowadzanych tekstów przy ponownym wprowadzaniu tekstu lub wartości w linii edycyjnej. W tym celu, pozostając w trybie edycji tekstu lub wartości, należy nacisnąć klawisz {PgDn}, po czym nastąpi wyświetlenie menu zawierającego listę poprzednio wprowadzanych tekstów i wartości.

Jeżeli z uwagi na wielkość notatnika wszystkie teksty menu nie mieszczą się na ekranie, dostęp do pozostałych jest możliwy poprzez 'przewijanie' menu. Wybór jednego z wierszy menu powoduje jego przepisanie w pole edycyjne.

Jeżeli uprzednio w polu edycyjnym znajdował się tekst podświetlony (nie będący w trybie edycji), wybrany z notatnika tekst zostanie wpisany na jego miejsce. Jeżeli w polu edycyjnym znajdował się tekst w trybie edycji (bez podświetlenia) wybrany tekst zostanie do niego dopisany. Procedura taka umożliwia dowolne składanie łańcuchów w jeden tekst z możliwością dowolnej jego edycji.

Wszystkie wartości liczbowe przechowywane są w notatniku w postaci tekstowej. Nie jest więc istotne, czy poddając edycji wartość liczbową skorzystamy z notatnika wybierając wiersz zawierający uprzednio wprowadzane wartości liczbowe, czy też wiersz zawierający uprzednio wprowadzany tekst. Jeżeli tekst ten zawiera wartości liczbowe, mogą one być wykorzystane przy wprowadzaniu parametrów, współrzędnych bądź innych wartości. Należy jedynie zadbać o zachowanie prawidłowego formatu wartości i ewentualne usunięcie zbędnych znaków. Jeżeli np. przy pomocy funkcji raportowania wartości kąta (funkcja /Miara/ menu pomocniczego) uzyskaliśmy komunikat:

<Kąt = 325.2>

to tekst ten w całości zapamiętany zostanie w notatniku. Jeżeli następnie chcieli byśmy skorzystać z wyznaczonej wartości kąta (np. w celu określenia kąta stycznej w funkcji kreślenia łuku), możemy (w trakcie edycji wartości) wywołać notatnik, wybrać wiersz o treści 'Kąt = 325.2' , a następnie usunąć zbędny fragment tekstu 'Kąt = ' uzyskując wymagany format liczby rzeczywistej '325.2' .

2.4.5. Tryb dynamiczny

Większość operacji rysowania nowych obiektów i edycji obiektów istniejących, może odbywać się w tzw. trybie dynamicznym. Oznacza to, że np. ustalaniu końcowego punktu odcinka linii towarzyszy dynamiczne rozciąganie i skracanie tego odcinka zgodnie z ruchem kursora w którym zaczepiony jest jego swobodny koniec.

Tryb dynamiczny pozwala na łatwe pozycjonowanie obiektu na rysunku poprzez stałą obserwację efektów zmiany położenia lokalizowanego punktu. Jest to szczególnie wygodne w funkcjach edycyjnych takich jak przesuwanie, ciągnięcie, zmiana skali, obrót itp. W przypadku edycji dużych bloków (wieloelementowych bloków) tryb dynamiczny rejestruje ruch kursora przyspieszając wyświetlanie przesuwanego bloku.

W większości funkcji edycyjnych na rysunku widoczny jest oryginał bloku poddawany edycji jak też jego "dynamiczna kopia" zmieniająca położenie wraz z ruchem kursora.

2.4.6. Geometryczne definiowanie odległości i kątów

Jeżeli zachodzi potrzeba liczbowego wprowadzenia współrzędnych punktu, wartości odległości lub kąta, można przejść do linii edycji wartości (przy pomocy klawisza {Tab}) i zadać je przy pomocy klawiatury.

W wielu jednak przypadkach nie jest znana liczbowa wartość np. odległości lub kąta. Aby więc zadać wartość liczbowo, można najpierw posłużyć się funkcją /Miara/ menu pomocniczego (funkcja ta może być wywołana w dowolnej chwili, także w trakcie działania innej funkcji), uzyskać informację o danej wartości odległości lub kąta a następnie wprowadzić tą wartość w linii edycyjnej (za pośrednictwem notatnika).

Alternatywą dla takiego rozwiązania jest geometryczne definiowanie odległości i kątów. Funkcja ta może być uaktywniona w chwili oczekiwania programu na wartość liczbową po przejściu przy pomocy klawisza {Tab} do linii edycyjnej wartości. Jeżeli zamiast zadania wartości z klawiatury naciśniemy klawisz {KD} (kursor w dół) program przejdzie automatycznie w tryb definiowania geometrycznego - kontekstowo- odległości lub kąta.

Program automatycznie rozpoznaje jaka wartość (odległość lub kąt) bądź obydwie wartości odległości i kąta będą wprowadzane i oczekuje na wskazanie dwóch punktów definiujących odległość, trzech punktów definiujących kąt lub dwóch końców wektora definiującego długość i kąt, wyświetlając odpowiednie komunikaty:

<Odległość - Pierwszy punkt>
<Odległość - Drugi punkt>
lub:
<Kąt - Pierwszy punkt>
<Kąt - Drugi punkt>
<Kąt - Trzeci punkt>

Po wprowadzeniu wszystkich potrzebnych do zdefiniowania danej wartości punktów, program oblicza daną wartość lub wartości i przyjmuje jako parametr (procedura ta jest równoznaczna z wprowadzeniem wartości liczbowo w linii edycyjnej). Jednocześnie wartość ta zapisywana jest w notatniku i może być wykorzystana w kolejno wywoływanych funkcjach.

2.4.7. Nazwy plików

Nazwy plików rysunków w programie AlfaCAD otrzymują standardowe rozszerzenie nazwy ".ALF" . Przy wprowadzaniu nazwy pliku nie jest wymagane podawanie rozszerzenia, chyba że jest ono różne od standardowego.

Zapis rysunku na dysk poprzedza zmiana nazwy ewentualnego istniejącego pliku o danej nazwie poprzez zmianę rozszerzenia na ".BAK" . Plik ten stanowi kopię archiwalną rysunku z poprzedniej edycji chroniąc w ten sposób użytkownika przed omyłkową utratą danych. W przypadku stwierdzenia pomyłki w nazwie rysunku po dokonaniu zapisu na dysk, wystarczy zainicjować edycję rysunku o zmienionej nazwie ("....BAK") i zapisać rysunek ponownie podając nazwę właściwą.

Domyślnym katalogiem na którym tworzone będą pliki docelowe jest katalog zadeklarowany w zbiorze konfiguracyjnym 'ALFACAD.INI' w zmiennej:

Rysunki

2.5. Okna dialogowe

Okna dialogowe służą do wprowadzania bądź modyfikacji grupy parametrów związanych z wydrukiem rysunku na drukarce bądź kreśleniem na ploterze, ustalaniem atrybutów warstw rysunkowych, wyboru pliku rysunku z listy plików danego katalogu dyskowego, wyboru elementu bibliotecznego przez wskazanie w oknie dialogowym jego nazwy, itp.

Właściwe okno dialogowe inicjowane jest automatycznie po wybraniu stosownej dla danej funkcji opcji menu. Sposób obsługi okna dialogowego zależny jest od charakteru realizowanej funkcji, ogólnie jednak w oknie dialogowym występują typowe kontrolki, takie jak wiersze i pola edycyjne, rozwijane menu, przełączniki i pola wyboru. Sposób wyboru opcji okna dialogowego nie odbiega od ogólnie przyjętych zasad obsługi okien dialogować w programach Windows czy innych systemów operacyjnych.

2.6. Wybór obiektów

Większość funkcji edycyjnych rozpoczyna procedura wskazywania obiektów które podlegać będą edycji. Obiekty wskazywać można pojedynczo, kolejno jeden po drugim korzystając z wszelkich dostępnych w programie metod przemieszczania się po arkuszu rysunkowym.

Do wskazywania pojedynczych obiektów służy tzw. okno celownika którego środek leży na przecięciu linii krzyża kursora. Wskazanie obiektu polega na ustaleniu takiego położenia kursora, aby w oknie celownika znajdował się dowolny fragment obiektu, a następnie naciśnięciu {LMB} lub {Enter}.

Jeżeli obiekt został zlokalizowany, zmieni on swój wygląd na ekranie poprzez nałożenie na obiekt jego kopii, tzw. śladu obiektu, rysowanego linią przerywaną w tzw. kolorze bloku. Wielkość okna celownika można w dowolnym momencie zmieniać posługując się klawiszami {PgDn} i {PgUp}.

Jeżeli w oknie celownika nie zostanie zlokalizowany żaden obiekt, program przyjmuje, że intencją użytkownika jest zaznaczenie okna bloku w którym zaznaczone zostaną obiekty podlegające edycji. Wskazany punkt stanowi jeden z wierzchołków okna bloku a program oczekuje na wskazanie drugiego wierzchołka. Rysowana jest ramka okna bloku rozciągana dynamicznie wraz z ruchem kursora. Po wskazaniu drugiego punktu poszukiwane są obiekty które leżą wewnątrz okna bloku. W zależności od aktualnego trybu, zaznaczane są obiekty których wszystkie elementy leżą całkowicie wewnątrz okna bloku (opcja "Okno") bądź też okno bloku obejmuje dowolny z fragmentów obiektu (opcja "Cross"). Aktualny tryb wyświetlany jest w górnej linii ekranu a do przełączania trybów (w dowolnym momencie) służy klawisz funkcyjny {F9}.

Błędnie wskazane obiekty można usunąć z grupy obiektów które podlegać będą edycji poprzez ich kolejne wskazanie po uprzedniej zmianie trybu zaznaczania na "Usuń" w miejsce dotychczasowego trybu "Dodaj".

Do przełączania trybu zaznaczania służy klawisz funkcyjny {F10}, a aktualny tryb wyświetlany jest w górnej linii ekranu obok identyfikatora trybu poszukiwania. Szczególnym sposobem wskazywania obiektów jest wybór tzw. "ostatniego bloku" oraz "wszystko", "wszystkie warstwy" i "wszystkie teksty". Sposób ten opisany jest w dalszej części podręcznika.

Operację wyboru elementów kończy klawisz {RMB} lub {Esc}.

2.7. Poprawianie błędów

Obiekty umieszczone na rysunku można wielokrotnie poddawać edycji co pozwala na eliminację błędów popełnianych przy tworzeniu rysunku. Program pamięta elementy które ostatnio poddane były edycji, zatem ponowna ich edycja nie wymaga ponownego zaznaczania obiektów.

Podczas procedury wyboru elementów aktywna jest opcja /Ostatni blok/ opcji /Blok/ menu usługowego, pozwalająca na automatyczne zaznaczenie bloku elementów które ostatnio podlegały edycji bądź też umieszczone zostały na rysunku przy pomocy funkcji /Blok//Import/.

Przesunięcie więc błędnie wstawionego bloku nie stanowi problemu nawet przy dużej złożoności graficznej rysunku, nie wymaga bowiem żmudnego zaznaczanie obiektów które mają zostać ponownie przemieszczone. Wybór opcji /Ostatni blok/ nie wyklucza możliwości zaznaczania innych dodatkowych obiektów, bądź też usunięcia z bloku dowolnych, uprzednio zaznaczonych.

2.8. Anulowanie wykonania polecenia

Operacje edycyjne "Przesuń", "Obrót", "Skala" można cofnąć (do 4 kroków wstecz) przy pomocy funkcji edycyjnej "Confij".

Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest omyłkowe usunięcie elementu bądź grupy elementów. Błąd ten można łatwo naprawić wybierając opcję /Oddaj/ menu funkcji /Edycja/.

Nieprawidłowe wykonanie funkcji wymiarowania (np. w wyniku złego doboru zmiennych wymiarowania) można anulować wybierając opcję /Usuń/ opcji /Wymiaruj/ menu pomocniczego przy czym funkcja wymiarowania pozostaje aktywna. Po zmianie parametrów procedura wymiarowania może zostać powtórzona.

Procedura /Oddaj/ aktywna jest również w funkcji edycyjnej profilowania (wygładzania naroża łukiem), fazowania (przycinania naroża) jako opcja menu pomocniczego - odpowiednio - /Profilowanie/ i /Fazowanie/.

W niektórych funkcjach rysowania prymitywów graficznych (np. linii, polilinii, szkicowania) dostępna jest opcja usuwania ostatniego segmentu łamanej, polilinii bądź sekwencji linii szkicowej. Procedura ta pozwala na kolejne usuwanie ostatnich segmentów w przypadku ich błędnego narysowania, bez konieczności usuwania np. całej polilinii. Funkcje te opisane są szczegółowo w Rozdziale 4 niniejszego podręcznika.